Наплив на трговски центри. Кој ќе купува во нив?
Објавено во: Македонија 19 Октомври, 2012
Изградбата на трговски центри во Македонија стана вистински тренд во последните неколку години. Рамстор, Соравија, Сити галери, Веро, Зебра, Лумикс, се појавуваа година за година. Последното отворање на грандиозниот трговски центар Скопје сити мол и изградбата на уште еден трговски центар во Аеродром, инвестиција вредна 55 милиони евра на бизнисменот Ајдован Адемовски, го наметна прашањето, дали во време на криза е помалку ризично и поисплатливо да се инвестира во трговски центри, особено кога се знае дека со околу 4 илјади евра годишна заработка, Македонците се на дното во Европа по куповната моќ.
Познавачите на состојбите коментираат дека инвеститорите се водат од тезата дека во земјава нема доволно трговски простор за да ги задоволи граѓаните. Во Скопје на секои 1.000 жители има 50 метри квадратни модерен трговски простор. Кај соседите состојбата е поразлична бидејќи само Белград има 100 метри квадратни,Софија 140 метри квадратни а Загреб 500 метри квадратни продажен простор за истиот број на жители. Аго Абазовски, директор на Градскиот трговски центар вели дека со ниту еден нов отворен трговски не им се намалил прометот, но тврди дека во моментот во земјава има повеќе шетачи отколку купувачи. “Досега никој трговски не се наметнал како конкуренција на ГТЦ, токму поради тоа што сме отворен тип, во близина имаме улици и шеталишта каде дневно поминуваат 25.000 потенцијални купувачи. Но, факт е дека многу нови центри отидоа во аут заради тоа што нудат високи цени за закупнина. Во ГТЦ има многу локали празни, ама тоа е поради алчноста на сопствениците кои ги билдаа цените на производите“, вели Абазовски. Генералната оценка е дека постоечките трговски центри не работат со полн капацитет, но цените за изнајмување на простор не се драстично намалени. Околу 25 евра за метар квадратен чини закуп во Градскиот трговски центар, додека неофицијалната бројка за Скопје сити мол е 40-тина евра за метар квадратен, плус комуналии и уредување на простор. На што се темели исплатливоста на овој бизнис? Бројките кажуваат дека инвестициите во трговски центри вредат неколку стотици милиони евра, при што само изградбата на Скопје сити мол чинеше 70 милиони евра. Во Сојузот на стопански комори објаснуваат дека никој инвеститор кој вложува милиони евра на одреден пазар, не го прави тоа без претходна добра анализа на потрошувачките навики на граѓаните. “Кај нас имате дуќанчиња и некои таканаречени трговски центри градени во 90-тите години, ама вкусот на потрошувачот сменет и тој го бара најдоброто за своите пари. Нема да има крах на овој бизнис затоа што инвеститорите веќе носат регионални претставници на светските брендови и целат кон регионални купувачи.Е, сега, кризата може да предизвика застој, но не и крах. Значи ако не дојде за пет години очекуваниот профит може да дојде за десет, но сепак ќе дојде“, вели Сеад Кочан, претседател на Градежна комора при ССК. Сепак, пресметките кај одредени инвеститори не се поклопија па решија планираната изградба да ја одложат за подобри времиња. Тоа го направија инвеститорите Газит глоуб, кои требаше да градат трговски центар на локацијата кај поранешна Алумина, но и Меркатор кој требаше да гради супермаркет во близина на спортската сала Борис Трајковски.* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.