Правни експерти велат дека резултатите, според македонскиот Устав, од каков било распишан референдум се обврзувачки за тој што го иницира, без разслика дали е задолжителен или консултативен.
Наспроти она што е пропишано законски, во Уставот, како највисок правен акт над законот, секаде каде што се споменува „референдум“ наведува на тоа дека власта мора да ги прифати резултатите бидејќи тој е форма на остварување на суверенитетот на граѓаните и е првокласна уставна материја. Според тоа, велат тие, по устав не постои „советодавен необврзувачки референдум“.
Разликата помеѓу еденр еферендум и друг е единствено само во начинот на кој се иницира, односно дали мора или не мора да се распише. По тој критериум се разликува облигаторен (задолжителен) и факултативен (консултативен).
„По устав , Македонија НЕМА консултативен/советодавен референдум , тоа што си ставил некој во закон е противуставно . Непосредното остварување на граѓанскиот суверенитет (член 2) е експлицитно регулиран низ одредби на уставот, како што е редот , уставна материја , и нема тука трте-мрте. Во однос на ИНИЦИРАЊЕТО , имаме облигаторен ( за граници и за сојузи и кога има граѓанска иницијатива за тоа од 150000) или факултативен ( кога Собрание ќе реши да распише за прашања од надлежност , кога може , но не мора да си иницира ). НО, било како да е инициран и распишан ( дали облигаторно, дали факултативно , нели), ОТКОГА ќе се случи , резултатите по своето ПРАВНО ДЕЈСТВО / ПРАВНА СИЛА се задолжителни - во сите варијанти ! Кај облигаторните е имплицитно , што ќе рече, онтолошки, во самата нивна природа , а експлицитно се дадени во уставот мнозинствата за гласање/изгласаност , додека кај факултативниот е како во членот што го цитира Иван , баш нацртано. Оттука , кој и каде прочитал советодавност (советодавен референдум ) останува мистерија , па си лупнал и во закон , тоа е во димензиите на мистерии, ма уставна метафизика веќе ... но, треба да е добра лекција , се чита прво устав , да не законот случајно е неуставен“, гласи коментарот на социјалните мрежи на Каролина Ристова - Астеруд, професорка по правни и политички науки.
Во делот на правните последици , како одговор на прашањето дали резултатот е правно-обврзувачки, се разликуваат облигаторен и советодавен. Кај нас, независно како е распишан по оној првиот критериум , резултатот е секогаш правно-обврзувачки . Со други зборови , ние немаме по устав “советодавен “. Ако веќе има референдум, после тоа резултатот е обврзувачки.
Темелко Ристески, професорот по Уставно право, посочува дека волјата на граѓаните изразена и на консултативен референдум, власта мора да ја почитува.
„Лично не гледам дека се работи за некаков трик. Прашањето е многу јасно поставено – Дали сте за членсво во ЕУ со прифаќање на договорот помеѓу Македонија и Грција, јасно е поставено. Цел на мнозинството граѓани на Република Македонија е да еднаш да влеземе во Европската Унија и НАТО и тука нема апсолутно дилема“, изјави професорот по уставно право, Темелко Ристески, за Алсат М.