СЕКОГАШ ИЗЛЕГУВАТЕ ОД ВОЗИЛОТО И ОСТАВАТЕ ОТПЕЧАТОЦИ, А ПАСОШОТ ВИ Е КАЈ ПОЛИЦИЈАТА: Еве какво е досегашното искуство со примената на EES

Добивај вести на Viber

Помина повеќе од еден месец од официјалниот старт на EES, досегашното искуство за граѓаните не е оптимистично. Граѓаните велат дека воопшто не е брза процедурата.

1. Мора секој пат да излегувате од возилото.

Прво, многу патници очекуваа дека ќе треба да излегуваат од своите возила само кога ќе се регистрираат во EES системот, но ситуацијата е сосема поинаква.

Излегувањето од автомобилот е задолжително секој пат, не само кога ќе поминете низ системот за прв пат.

Исто така - секој пат кога ќе го предадете вашиот пасош, секој пат царинските службеници или ќе го скенираат вашето лице, или ќе ви земат отпечаток од прст, или ќе ги направат обете процедури, бидејќи по регистрацијата, кога ќе се креира EES патничката датотека, следи верификација.

2. Регистрација и верификација

Без разлика дали станува збор за влез или излез од Шенген земјите, секое лице кое досега не е регистрирано и нема своја EES датотека чека на процесот на регистрација при влегување или излегување од земјата.

Процесот на регистрација вклучува:

поднесување на пасош

скенирање на лице

отпечатоци од десна рака

гранична контрола, во смисла дека личните податоци се земаат од пасошот

Исто така, царински службеник може да ве праша каде патувате, колку долго престојувате, а потоа патувањето продолжува.

Секој следен пат кога EES системот е во функција, патникот се проверува, што, во зависност од граничниот премин, може да го вклучи целиот процес на регистрација, во смисла дека повторно го скенираат вашето лице и земаат отпечатоци од прсти, или може само да земат отпечатоци од прсти или само да го скенираат вашето лице.

Регистрацијата значи дека сте креирале датотека, а верификацијата значи дека потврдувате дека тоа е вашата датотека, овој процес, во фигуративна смисла, е сличен на креирање сметка на социјалните мрежи. Прво, се регистрирате и ги оставате вашите податоци, а потоа секој нареден пат се „најавувате“ на вашиот профил и потврдувате дека сте тоа вие.

3. Ако сте се регистрирале и има гужва, дефинитивно ќе чекате

Она што сите патници треба да го знаат е дека ако се најдат во ред и веќе се регистрирале во EES системот, ќе мора да чекаат, поради верификација која исто така бара излегување од возилото, предавање на патните документи и конечно земање на еден или двата биометриски податоци.

Во зависност од граничниот премин, постојат 3 методи на верификација:

пасош - отпечаток од прст

пасош - скенирање на лице

пасош - скенирање на лице - отпечаток од прст

4. Што ако ја преминете границата, а не сте се регистрирале во EES системот

Без разлика дали лицето влегло во земја од ЕУ со или без EES системот, истата ситуација е на влезот и излезот.

На пример, ако патувате во Еу земја и ја преминувате границата кога новиот систем не работи, а сè уште не сте се регистрирале, ова е она што ве чека кога ќе се вратите. И секој следен пат, без разлика дали влегува или излегува од земјата, патникот се проверува.

5. Како изгледа напуштањето на ЕУ

Ако сте се регистрирале при влегувањето во ЕУ, ќе се соочите со процес на верификација, кој исто така може да потрае некое време, како што доживеа еден читател на „Блиц“ по враќањето од Унгарија, иако многумина се надеваа дека секое следно преминување на границата ќе биде поедноставно и пократко.

„Кога се приближувате до унгарскиот граничен премин, чуварот ве носи до контејнер за „претходна регистрација на патници“. Кога рековме дека веќе сме се регистрирале при влегување во Унгарија, тие рекоа дека тоа не е важно и дека мора да го направиме тоа повторно. Во контејнерот ве сликаат, а потоа повторно земаат отпечатоци од 4-те прсти од десната рака, на преносен уред, така што отпечатокот се зема еден по еден, што трае 4 пати подолго отколку при влегување. Кога прашавме зошто повторно кога поминавме низ тоа, тие рекоа дека мора да сликаат нова слика секој ден, а кога прашавме зошто повторно отпечатоци, тие рекоа дека не знаат и дека тоа им било кажано. Значи, не е вистина дека со секое следно преминување на границата постапката е пократка, туку е уште подолга. После тоа, одите на редовната граница каде што ги чуваат вашите пасоши (иако претходно проверувале кога биле дадени биометриските податоци) и тоа трае значително подолго по автомобил отколку регистрацијата за прв пат“, нагласи читател на „Блиц“.

Ако не сте се регистрирале при влегување во ЕУ, тогаш чекате регистрација.

6. Секогаш го предавате пасошот, но со дополнителни процедури

Со оглед на тоа што многу се зборуваше за фактот дека печатот во пасошот ќе биде заборавен, многумина погрешно разбраа дека истото ќе важи и за патните документи - сепак, тоа не е случај.

Пасошите, како и досега, секогаш ќе се предаваат на граничната полиција, освен што патниците ќе поминуваат и низ дополнителни процедури - скенирање на лице и земање отпечатоци од прсти од десната рака.

Системот постепено ќе се воведува во текот на следните шест месеци, така што пасошите ќе се печатат кога системот не е активен, до 9 април 2026 година. Се очекува дека системот EES ќе почне да работи 100 проценти до тогаш, што значи дека печатот во пасошот официјално ќе престане тогаш.

7. Децата и системот EES

Родителите треба да ги подготват децата над 12 години за фактот дека ќе мора да дадат отпечатоци од прсти и да бидат фотографирани пред да патуваат.

Најдобро е да имате возрасен до службеникот кој ќе му помогне на детето да ја стави раката на скенерот.

Децата под 12 години само го предаваат пасошот и им се скенира лицето, и мора да излезат од возилото без оглед на возраста.

8. Кој не е опфатен со системот EES

Граѓани на европски земји кои го користат EES, како и Кипар и Ирска

Државјани на земји надвор од ЕУ кои имаат дозвола за престој и кои се во директна врска со државјанин на ЕУ

Државјани на земји надвор од ЕУ кои имаат карта за престој или дозвола за престој и кои се во директна врска со државјани на земји надвор од ЕУ кои можат да патуваат низ Европа како граѓани на ЕУ

Државјани на земји надвор од ЕУ кои патуваат во Европа како дел од внатрекорпоративен трансфер или за цели на истражување, студии, обука, волонтерска служба, програми за размена на ученици или образовни проекти

Носители на дозволи за престој и визи за долг престој

Граѓани на Андора, Монако и Сан Марино и носители на пасоши издадени од државата Ватикан или Светата Столица

Лица кои се ослободени од гранични проверки или на кои им се доделени одредени привилегии во однос на граничните проверки (како што се шефови на држави, прекугранични работници итн.)

Лица кои не се обврзани да ги преминуваат надворешните граници само на граничните премини и во текот на одредено работно време

Лица кои имаат важечка дозвола за локален граничен сообраќај

Членови на екипажот на патнички и товарни возови на меѓународни патувања со поврзување

Луѓе кои имаат важечки документ за олеснет железнички транзит или важечки документ за олеснет транзит, под услов да патуваат со воз и да не се симнуваат никаде на територијата на земја-членка на ЕУ

9. EES и ETIAS

Слушнавме за ETIAS и претходно, па дури и дека ќе „помогне“ да се намали застојот што би го предизвикал EES во некои идни времиња. Овој систем, исто така, збуни некои од нашите туристички работници, но важно е да се знае дека не е исто како EES.

Ова значи дека во конкретниот случај на системот EES, ETIAS нема, ниту може, да олесни ништо.

EES е систем кој евидентира влез и излез од европските земји кои се членки на Шенгенскиот договор, додека ETIAS (Европски систем за информации и авторизација за патување) е електронска дозвола за влез, како американската ESTA.

Иако EES е целосно бесплатен, надоместокот за ETIAS ќе биде 20 евра и ќе се наплаќа кога системот ќе стане оперативен, што, според властите, е кон крајот на 2026 година, но дури ни тоа не може да се каже со сигурност.

Овој „билет“ ќе важи три години или до истекот на пасошот, ако неговиот датум на истекување е три години или помалку од датумот на добивање на ETIAS.

Важна забелешка! ETIAS не е виза, туку дополнителна безбедносна проверка. Исто така, апликацијата за него ќе се пополнува онлајн пред патувањето, а регистрацијата за EES се врши директно на границата, бесплатно и само еднаш, а верификација е потребна секој нареден пат.

EES и ETIAS не се замена за визниот режим  со ЕУ, граѓаните сè уште можат да патуваат без виза и да престојуваат во Европската Унија до 90 дена. Значи, дури и кога ќе започне ETIAS, ќе влегуваме во земјите на ЕУ според новиот систем EES.

10. EES и аеродромот

EES системот почна да се имплементира и на аеродромите, каде што се инсталирани таканаречени EES киосци каде што се регистрираат патниците.