Светската финансиска криза за три до четири децении ќе создаде нови економски сили

Добивај вести на Viber

Предвидувањата се дека во следните 40 години ќе се случат големи поместувања на националните  економии во светот. Кина се очекува да биде претекната од стапките на пораст на економиите на Индија и Индонезија како и од некои Африкански земји. Тектонски пореметувања се очекуваат во економиите на глобално ниво. Светската финасиска криза која тргна од САД, а потоа се префрли и на европско тло во следните три до четири децении ќе предизвика сериозни промени и ќе создаде нови економски сили. Сметките за неразумните задолжувања на економските цинови ќе почне да се испорачуваат. 21 век ќе биде во знакот на Азија и Африка, каде е Македонија? Ако 19-иот век ,,беше,, на Европа, 20-иот на САД, големи се шансите 21-виот  да биде на Азија и Африка, е ставот на академик Абдулменаф Беџети според кого другите држави како Мексико, Турција, Чиле и Источно-Европските земји, на ,,долги стази,, само маргинално ќе успеваат да ја подобруваат својата позиција во однос на развиените земји. Според овие трендови, најмалку тројна повисока стапка на раст, во однос на развиените земји, треба да оствари Македонија за да се доближи до средината на овој век. Задолжувањата клучен проблем За да се стабилизираат големите дефицити и високите јавни долгови на најразвиените држави (во 2014 год.нивните вкупни јавни долгови се очекува да стигнат на максимално ниво и тоа: Јапонија 234% од БДП, Италија 130%, САД 110%, В.Британија 85%  просек на Г-20 земјите над 105%) ќе се инсистира на стапка на пораст на економиите од 4 - 7% и тоа во прилично подолг период,  дури до 2030 година. Исто така и другите земји членки на ОЕЦД (помалку развиени од првите), како Полска, Словачка, Словенија ќе се обидат да достигнат стапка на раст над 4% во наредните 20 години за да одговараат на се повеќе растечките јавни расходи со што би се неутрализирала растечката потреба за финансирање на пензиските и здравствените фондови“, тврди академик  Беџети. Следната табела ја покажува состојбата со јавниот долг на земјите од Централа и Југоисточна Европа. Карактеристично е да се истакне дека кај Македонија е забележан тренд на пораст на задолжувањата, наспроти останатите земји. Во Македонија загрижува невидливиот долг Не е проблем моменталната состојба со јавниот долг и буџетскиот дефицит, загрижува темпото на задолжување и продлабочувањето на минусот на тековната сметка, потенцира академик Абдулменаф Беџети и заклучува дека на Македонија, по постигнување на горните маргини на јавниот долг (заклучно со февруари 2013 година тој изнесува 33,3% но без потенциалниот ,,латентен или невидлив јавен долг“), недвосмислено и треба строго регулирана фискална политика, која ќе биде базирана на основа на перформансите на економијата и економскиот развој. Фискалните политики конзистентно да ги следаат економските наместо политичките циклуси. Одкако ќе се постигне прагот на оптималниот пораст на економијата од4,5% до 5,5%, тогаш електоратот ќе ги препознае и политичките резултати. Да се консолидираат билансите на ниво на сите ,,фисклани садови,, на централна и локална власт-вклучувајќи ги и сите јавни фондови, бироа и агенции. Постепено редуцирање на буџетскиот и вонбуџетските дефицити за да постепено се стабилизира и редуцира јавниот долг. Транспарентно отварање на процесот-од ново задолжување преку јавните расходи како и поврат на системот на среднорочна буџетска рамка, потенцира Беџети, додавајќи дека токму сега било време за воведување на строги фискални правила во земјава, додека не е доцна. И.М