Трамп го зголемува притисокот врз Зеленски пред неговото повторно доаѓање во Белата куќа

Добивај вести на Viber

Трамп го зголемува притисокот врз Украина да прифати услови за завршување на војната со Русија, повторувајќи дел од ставовите на Москва, само два дена по средбата со претседателот Владимир Путин, анализира Си-Ен-Ен.

Денеска, Трамп ќе биде домаќин на самит со украинскиот претседател Володимир Зеленски и група европски лидери, во најважниот момент досега од забрзаните напори да се стави крај на бруталниот конфликт кој започна со руската инвазија во 2022 година.

Средбата во Белата куќа е еден од најкритичните денови за европската безбедност и западната алијанса по крајот на Студената војна и ќе биде тест за искреноста на Трамп и неговата способност да ги насочи Украина и Русија кон излез што веројатно нема да ја задоволи ниту едната страна.

Ова следува по самитот на Трамп со Путин во петок во Алјаска, кој надвор од администрацијата и круговите блиски до MAGA беше дочекан со негодување, бидејќи американскиот претседател го поздрави својот гостин, обвинет за воени злосторства, со аплауз. Трамп му понуди неколку големи симболични и процедурни отстапки на Путин, а доби малку јавни ветувања за возврат.

Но, пратеникот на Трамп, Стив Виткоф, во неделата изјави на Си-Ен-Ен дека Русија ја ублажила својата опозиција на поствоените западни безбедносни аранжмани за Украина и е подготвена за значајни територијални разменувања во секој можен мировен договор.

„Се договоривме за робусни безбедносни гаранции кои би ги опишал како пресвртни,“ изјави Виткоф за Џејк Тапер во „State of the Union.“

Различните толкувања на самитот на Трамп ќе влијаат врз понеделничките разговори во Белата куќа.

Европски претставници приватно изјавија за Си-Ен-Ен дека Путин побарал Украина да предаде делови од критично важниот и економски силен регион Донбас, кој неговите сили не успеаја да го освојат за повеќе од три и пол години борби. За Зеленски ова е практично невозможно да се прифати – политички, уставно, економски и стратешки. Неговите сили претрпеа огромни загуби бранејќи обработливо земјиште и градови што се сметаат за брана против идни руски агресии.

Никој надвор од американската и руската делегација со сигурност не знае што се случило во Алјаска. И поканата на Трамп до европските лидери и неговата енергична иницијатива за мир не треба да се оценуваат пред да се одржат клучните средби.

Трамп во неделата на социјалните мрежи инсистираше дека се прави „голем напредок“.

Но, над понеделничките средби во Белата куќа виси неговото предупредување до Украина по самитот со Путин.

„Направете договор,“ изјави Трамп за Фокс Њуз. „Русија е многу голема сила, а тие не се.“

Претседателот во неделата навечер изврши дополнителен притисок врз украинскиот лидер во објава на Truth Social, каде што ја повтори руската позиција дека земјата на Зеленски никогаш не може да стане членка на НАТО. „Претседателот Зеленски може речиси веднаш да ја заврши војната со Русија, ако сака, или може да продолжи да се бори,“ напиша Трамп.

Ова предизвика загриженост во Киев и другите европски престолнини дека Трамп ќе се обиде да му наметне на Зеленски договор по мерак на Путин и дека ако украинскиот лидер ја одбие оваа невозможна понуда, Трамп ќе ја обвини Украина и целосно ќе се повлече од конфликтот.

Ова укажува на клучна динамика во понеделничката средба во Белата куќа, која може да се претвори во извонреден телевизиски спектакл доколку претседателот отвори голем дел од разговорите пред камерите — сценарио за кое неговите гости мора да бидат подготвени.

Дали Трамп е подготвен да делува како посредник кој ќе ги доведе Украина, нејзините европски сојузници и Русија до точка каде што можат да прифатат болни отстапки и покрај жестоката омраза? Или пак прифаќањето на ставот на Путин против итен прекин на огнот и одложувањето на новите остри американски санкции кон Москва значи дека САД сега ќе застанат на страната на Русија против Украина и Европа?

„Трамп направи нешто корисно во својата иницијатива да ја заврши војната: преговорите покажаа пред светот дека Путин – а не Украинците или Европејците – е тој што не сака да престане со борбите без услови како предавање на уште повеќе територии отколку што веќе незаконски завојувал,“ изјави Џош Рудолф, управен директор и виш соработник за иницијативи за стратешка демократија во Германскиот Маршалов фонд.

„Прашањето сега е на која страна е Америка.“

Трамп е клучен играч и покрај сомнежите во неговите мотиви

И покрај критиките за самитот во Алјаска и наклонетоста на Трамп кон Путин, американскиот претседател останува потенцијален катализатор за секој мировен договор. Иако нема големи знаци дека рускиот лидер сака мир, правилно насочениот американски притисок би можел да биде единственото нешто што ќе го натера да ја прекине војната.

И додека Европа ќе има голема улога во обезбедувањето на Украина по евентуален договор, таа нема влијание врз Путин и не може да ја спроведе ветената мировна мисија без поддршка од Трамп.

Во овој контекст, шпекулациите во Вашингтон дали Трамп сака брзо да ја заврши војната за да обезбеди Нобелова награда за мир се бесмислени. Ако на некаков начин успее правично да го заврши конфликтот – кој се грижи за неговите мотиви?

Лоши сеќавања од Овалната соба

Ако Европа се обезбеди, Трамп дури би можел да ја исполни својата амбиција за наградата што ја доби неговиот претходник Барак Обама. Но, американската поддршка за Израел, кој е блиску до целосна окупација на Газа во услови на глад, може сепак да го дисквалификува од разгледување од страна на Нобеловиот комитет.

Пристигнувањето на Зеленски ќе потсети и на неговата катастрофална претходна посета во февруари.

Шокантните директни снимки на Трамп и потпретседателот Џеј Ди Ванс како го караат украинскиот лидер значат дека неговата придружба овојпат — лидерите на Франција, Германија, Британија, Италија, Финска, НАТО и Европската комисија — се гледа како заштитен штит.

Но Европа има многу повеќе на карта од репутацијата на Зеленски.

Можноста Русија да триумфира во Украина и да добие потврда за својата незаконска инвазија е најголемата геополитичка закана за Европа од падот на Советскиот Сојуз.

„Ова е егзистенцијално и за европската безбедност. Затоа минимизирањето на улогата на Европа тука – без разлика дали станува збор за Велика Британија, Полска, Финска, Франција или Германија – не е добар пат,“ изјави Фиона Хил, поранешен советник за Русија во првиот мандат на Трамп, во неделата за CBS „Face the Nation.“

„Европа мора да има еднаков збор во сето ова,“ додаде таа. „Ова е за иднината на Европа и европската безбедност, а не само за Украина.“

Проблеми со усогласувањето на барањата

Ќе биде тешко да се создаде вистински замав за мировен процес, иако администрацијата турка за трилатерален самит меѓу Трамп, Путин и Зеленски, можеби уште кон крајот на неделава.

„Предизвикот е да се постигне усогласување меѓу многу различни цели — она што го сака Трамп, што го сакаат Европејците и што го сака Путин,“ изјави Николас Данган, висок член на European Leadership Network. „Европејците сакаат суверена Украина. Трамп сака мировен договор. Тоа не е исто,“ додаде Данган, кој е и директор на советничката фирма CogitoPraxis.

Она што го сака Путин можеби е невозможно за Украина и нејзините европски сојузници да го прифатат.

Рускиот лидер диктираше услови заедно со Трамп во Алјаска, барајќи внимание на „корените на војната“ – што во неговата терминологија вклучува симнување на Зеленски, огромни намалувања на украинската армија, кои би ја оставиле земјата без одбрана, и повлекување на силите на НАТО од источна Европа.

Оваа разлика во ставови објаснува зошто државниот секретар Марко Рубио, кој е и советник за национална безбедност, е многу попесимистичен од Трамп или Виткоф.

„Направивме напредок во смисла дека идентификувавме можни области за согласување, но остануваат големи несогласувања,“ изјави Рубио за ABC. „Сè уште сме далеку. Не сме на работ на мировен договор; не сме блиску.“

Расположението на Трамп ќе биде клучно

Европските лидери кои патуваат во Белата куќа се: францускиот претседател Емануел Макрон, германскиот канцелар Фридрих Мерц, италијанската премиерка Џорџа Мелони, британскиот премиер Кир Стармер, финскиот претседател Александар Стаб, генералниот секретар на НАТО Марк Руте и претседателката на Европскиот совет Урсула фон дер Лајен.

Трамп има добри лични односи со некои од нив, особено со Мелони, со Стаб (негов партнер во голф) и со Стармер. Руте се смета за некој вид „шепотач на Трамп.“

Но, расположението на претседателот ќе биде клучно, особено по критичките медиумски реакции за неговиот раскошен пречек на Путин.

Влијанието на Европа исто така е во прашање. Трамп ја прифати европската позиција дека прекин на огнот е клучниот прв чекор кон мир и рече дека би бил разочаран ако тоа не се постигне во Алјаска. Но по средбата со Путин, тој го прифати ставот на Русија дека најдобро е да се оди кон целосен мировен договор. Ова беше победа за Москва, бидејќи целосен договор може да трае со месеци, време кое руските сили би го искористиле за да освојат повеќе територии и да продолжат со нападите врз цивили.

Европа е далеку поскептична од Белата куќа за искреноста на било какви ветувања кои Путин му ги дал на Трамп во петок.

Макрон во саботата на „X“ напиша дека е „клучно да се извлечат сите лекции од последните 30 години, особено од добро познатата тенденција на Русија да не ги исполнува сопствените обврски.“

Но, Виткоф рече дека прифаќањето на секвенционирање на прекин на огнот од страна на Трамп е добар знак.

„Направивме толку многу напредок на оваа средба со сите други елементи неопходни за мировен договор што, претседателот Трамп, се префрли на тој став,“ изјави тој за CNN.

Обиди за поделба на сојузниците

Рускиот претседател се обиде да ги подели сојузниците во Алјаска. „Очекуваме Киев и европските престолнини конструктивно да ги прифатат (разговорите) и да не се обидат да го саботираат прогресот,“ рече Путин.

Виткоф возврати на критиките против Трамп, тврдејќи дека Путин прифатил безбедносна гаранција меѓу Украина, европските сили и САД слична на членот 5 од НАТО — напад на еден е напад на сите. Но, оваа обврска нема да биде формално поврзана со НАТО.

Тој изјави и дека Путин понудил „отстапки за неколку региони,“ но одби да каже кои. Кремљ не ја потврди оваа информација.

За возврат за пречекот во Анкоридж што ја избриша неговата меѓународна изолација, Путин му даде политички подароци на Трамп – меѓу нив, поддршка за неговите тврдења дека гласањето по пошта е недемократско, и дека Русија немаше да ја нападне Украина ако Трамп бил на власт.

Но американската самоувереност во врска со гаранција слична на членот 5 е сомнителна, бидејќи Путин би барал огромни отстапки за возврат. А веќе постојат грижи дека Трамп не би ја почитувал членката 5 на НАТО ако Русија нападне една од земјите членки блиску до своите граници, како балтичките држави. Идејата дека би ризикувал војна со Русија заради Украина изгледа апсурдно.

Ова исто така може да го доведе Трамп во судир со сопствената политичка база, која ги дели неговите сомнежи за американската заштита на европските сојузници и желбата да се избегнат нови странски војни.

Конзервативните медиуми цел викенд водеа кампања во корист на Трамп, прикажувајќи го Зеленски како пречка за мирот и пречка за уште една „победа“ на Трамп.

Но, сликата на Трамп како мировен посредник останува моќна меѓу неговите најлојални поддржувачи.