Затворена рафинеријата: Што ќе се случи по прекинот на работата во фабриката во Панчево? Ова се последиците

Добивај вести на Viber

Меѓу многуте очекувања од ОФАК, најважното, поврзано со добивање лиценца за продолжување на снабдувањето со нафта на рафинеријата во Панчево, не пристигна, па се доби впечаток дека е конзервирана некаде во Вашингтон, поради што овој крвоток на НИС и српската економија престанува да работи.

За ова сценарио на оваа нафтена драма не е виновен само Вашингтон, туку и Москва, која ја доведе Србија во економски тешка позиција со своите правни и политички акробации. Во оваа партија е јасно дека Москва постојано игра неправедно кон Белград, бидејќи дури и тука, како и во другите делови од светот, нема да може да ги добие своите пари бидејќи сите нејзини сметки се блокирани. Тоа ќе биде случај додека санкциите против неа се на сила поради војната во Украина, и затоа таа избегнува да го продаде својот имот. Ако е така, а е така, јасно е дека не се заинтересирани дали сакаат да ги зачуваат своите пари или својата рафинерија во Панчево.

Во конкретниот случај, тие конзервираа незначителна рафинерија за себе, а за Србија крвотокот на економскиот и економскиот систем. Бидејќи, за годишната добивка на Гаспром од 14,8 милијарди, 153-те милиони евра на НИС се на ниво на статистичка грешка. Со овој тек на настаните, кој трае веќе една година, и доби контури на реално шоу, на српските власти треба да им биде појасно дека мапата на патот на оваа неправедна забава е создадена со политички декрет во Москва и геостратешки во Вашингтон, и дека тоа ја принудува Србија да го национализира НИС.

Запирањето на рафинеријата значи и запирање на Петрохемија

Се чини дека овој збор, кој до неодамна не се слушаше ниту од устата на српските функционери, станува една од верзиите што би можеле да го спречат уништувањето на НИС. Бидејќи запирањето на една од најсовремените рафинерии во Европа, која снабдуваше повеќе од 80 проценти од српскиот пазар, значи и запирање на Петрохемија, 327 бензински пумпи на оваа компанија, но и загрозување на 13.000 вработени во овој систем. Се поизвесно е дека 1.200 работници во Рафинеријата и околу 1.500 во Петрохемија, и покрај добрата волја на државата, ќе бидат првите жртви на оваа драма. Индиректни жртви ќе бидат граѓаните на Србија, економијата, буџетот.

Од изјавата на претседателот на Србија, Александар Вучиќ, може да се претпостави дека политиката помогнала во ова.

„Недвосмислено е дека Русите не сакаат да ја продаваат НИС, а не станува збор за пари, туку за политика, што ќе резултира со прекин на работењето на рафинеријата. Тие губат 370.000 евра дневно додека работат вака, а нивна работа е кога сакаат да ја затворат рафинеријата. Дадовме дозвола за затворање бидејќи нема промени во одлуката од Вашингтон“, изјави Вучиќ.

Рафинеријата преминува од топла на ладна циркулација

Она што ќе се промени е тоа што, поради недостаток на сурова нафта, Рафинеријата ќе премине од топла на тотално ладна циркулација, односно нејзините постројки ќе престанат да работат. Проблемите и трошоците за нејзиното евентуално стартување ќе зависат од тоа колку долго ќе биде во „хибернација“. Експертите велат дека ова е лоша вест и дека прекинот на работата на Рафинеријата ќе ја доведе земјата во неизвесност.

На тоа укажува и Милош Здравковиќ, експерт за енергетика.

„Да разјаснам нешто што често се погрешно толкува, ниедна модерна рафинерија, дури ни нашата, не може да работи со 10 проценти од капацитетот. Секоја има свој технички минимум на работа, кој обично е помеѓу 40 и 60 проценти од капацитетот. Под тоа, процесите стануваат нестабилни, температурата и притисоците излегуваат од оптималните режими, катализаторите се оштетуваат, сулфурните гасови не се контролираат, а различните видови нафта дополнително ја комплицираат ситуацијата. Во такви услови, рафинеријата станува потенцијален еколошки ризик, бидејќи се формираат наслаги, кокс и полимер. Затоа не е можно да се „запре“ процесот на исклучување на сите системи, односно полнење на колоните, реакторите и резервоарите со азот, за да се спречи ризикот од трајно оштетување на опремата“, објасни Здравковиќ за „Блиц бизнис“.

Два вида зачувување

Жељко Марковиќ има сличен став.

„Она што го знам е дека постојат два вида зачувување на рафинеријата – едниот е дека сега е исполнета со азот за да се спречи корозија во цевките, а таков режим може да биде до три месеци, по што можете повторно да ја ставите рафинеријата во функција во рок од еден месец. А ако ја исклучите целосно, тогаш ви требаат четири или повеќе месеци за да ја вратите во функција. Ова се случува ако стои повеќе од три месеци. Запирањето на рафинеријата може да доведе и до други проблеми, како што е блокирање на сметките на целата компанија. Во таква ситуација, НИС не работи и ќе следи банкрот“, рече Марковиќ за „Блиц бизнис“.

Такво сценарио е реално и за економскиот експерт Владимира Васиќ.

„Молчењето на ОФАК отвора можност за секундарни санкции, односно прекин на трансакциите за плаќање. Во такви услови, правното лице не може да работи, а доверителите, за да ги наплатат своите побарувања, бараат други решенија. Тие решенија се поведување постапка за наплата на нивниот долг преку стечај, бидејќи нема друг начин. Да бидеме јасни, во оваа ситуација, доколку државата не преземе други мерки, НИС ќе се најде во оваа позиција за неколку дена и ќе добие стечаен управник. Со оваа постапка, доверителите ја преземаат сопственоста, а со затворањето на рафинеријата, рафинеријата може да биде загрозена не само економската, туку и енергетската безбедност“, вели Васиќ за „Блиц бизнис“.

Работниците во рафинеријата сè уште работат
Според „Блиц бизнис“, околу 2.700 работници во рафинеријата и петрохемикалијата, поради новонастанатата ситуација, моментално ги извршуваат своите работни места. Ова може да се види од соопштението на НИС.

„За време на прекинот на работата на Рафинеријата, вработените ќе бидат ангажирани на работата што ја извршуваат за време на закажаните затворања на постројките. NIS изразува надеж дека редовното работење на Рафинеријата за нафта ќе биде обновено што е можно поскоро. Компанијата останува посветена на напорите за зачувување на социјалната стабилност на повеќе од 13.500 вработени, како и што е можно поскоро бришење од списокот SDN на Министерството за финансии на САД или добивање нова посебна лиценца што ќе ѝ овозможи непречено работење, во што има силна поддршка од државните власти на Република Србија – се наведува, меѓу другото, во соопштението на NIS.

Според сознанијата на „Блиц бизнис“, ова би значело дека под овие услови, дел од 2.700 вработени во Рафинеријата и Петрохемикалијата треба да ги искористат своите стари одмори, по што дел ќе одат на принудни одмори. Дали нивните работни места, како и преостанатите 11.000 работници на NIS, на крајот ќе бидат загрозени, ќе се знае по 13 февруари, кога треба да видат што ние, а не Русите, можеме да понудиме.“ ОФАК.

Јасно е дека овој неповолен развој на настаните за една од најдобрите компании во Србија, која сочинува речиси 4% од бруто домашниот производ (БДП), и целосно 10% од српскиот буџет, не е добар. Затворањето на една од најголемите и најмодерните рафинерии на Балканот се заканува дека илјадниците рефлектори што ги осветлуваат нејзините објекти и високи оџаци, кои повеќе потсетуваат на луксузните населби на светските метрополи, ќе бидат исклучени, а со нив, просторот помеѓу металната ограда и портата ќе остане празен не само за 1.200 работници, туку и за граѓаните и економијата на Србија.

Државата Србија мора да ја спречи таквата можна ситуација, земајќи ги предвид само сопствените интереси, по цена на национализација на рускиот имот.

Ќе биде поевтино од политичкото жонглирање на Трамп и Путин, во кое Србија е заморче за нивните геополитички позиции.

Фото: НИС