ЖИВОТОЗАГРОЗУВАЧКИ И НЕМИЛОСРДЕН: Еве како ураганот „Милтон“ го доби името

Добивај вести на Viber

Застрашувачки снимки од Флорида го обиколуваат светот - Ураганот Милтон уништува се пред себе, а предизвика и огромен број разорни торнада.

Ураганите, кои се нарекуваат и циклони и тајфуни, се случуваат над океаните во тропските региони, кога доаѓа до нагло опаѓање на воздушниот притисок поради големото испарување на морската вода. Станува збор за силни ветрови кои дуваат во вител околу центар со многу низок притисок. За разлика од торнадото, ураганот е многу поголем и трае подолго - понекогаш дури и со денови.

Торнадото трае од неколку секунди до еден час. И додека ураганите се формираат над вода, торнада обично се формираат на копно кога ќе се сретнат студениот и топлиот воздух. Кога станува збор за брзината на ветерот, најсилниот регистриран ураган достигнал брзина на ветер од дури 345 км/ч. Разорната бура по име Патриша го погоди Тексас на 23 октомври 2015 година.

Што е ураган?

Дијаметарот на ураганот обично се движи од 80 до 600 km, а може да биде висок од 8 до 15 km. Покрај силниот ветер, развива и грмежи облаци (кумулонимбуси), со повремени обилни врнежи. Ураганските ветрови во морето можат да развијат огромни бранови, а кога ќе се преселат на копно, може да предизвикаат катастрофално уништување.

Името ураган се однесува на силни тропски циклони во северниот дел на Атлантскиот Океан, Карипското Море, Мексиканскиот Залив, западниот дел на Јужниот Пацифик и југоисточниот дел на Северниот Пацифик. Во Индискиот Океан, Бенгалскиот Залив и Арапското Море тропските циклони се познати како циклони, а во западниот дел на северниот дел на Пацификот, Кина и Јапонија - тајфуни.

Ураганите се единствените временски настани на кои им се дадени имиња за полесно да се разликуваат и следат.

До почетокот на 1950-тите, тропските бури и ураганите се следеа по година и редоследот по кој се појавуваа, но експертите на крајот заклучија дека користењето кратки и лесни за паметење имиња е наједноставно. Покрај тоа, тие исто така ја намалија конфузијата во случаите кога се појавија неколку бури истовремено.

Како ураганите ги добиваат своите имиња?

Во 1953 година, САД почнаа да користат женски имиња за бури, а до 1978 година, и машките и женските имиња беа користени за разликување на бурите во Северен Пацифик.

Практиката ураганите и бурите да се именуваат исклучиво со женски имиња набрзо ја следеа и земји како Австралија и Нов Зеланд. Се разбира, тоа воопшто не ја возбуди женската популација метеоролози и научната заедница. Првата која јавно се изјасни против оваа практика беше Рокси Болтон. Таа посочи дека не е фер жените толку произволно да се поистоветуваат со катастрофи и започна кампања за „еднаквост“ - нека некои од ураганите носат машки имиња.

За изборот на името денеска е задолжена Светската метеоролошка организација (СМО), која има строга процедура. Списокот со имиња се ротира на секои шест години, но во случај на силно невреме со голем број жртви, тие имиња се отстрануваат од списокот со имиња што ќе се користат во иднина.

Списокот за 2023 година почнувајќи со Арлин и завршувајќи со Витни ќе се користи повторно во 2029 година. Меѓу најзначајните се: Катрина, страшната бура што го погоди Њу Орлеанс во 2005 година (која беше заменета со Катја) и Флојд, кој беше заменет со Френклин.

Во 2017 година во историјата влегоа и имињата Харви, Ирма, Марија и Нејт. Во 2021 година беше отпишано името Ида, а кога таа листа повторно ќе се користи во 2027 година, ќе биде заменета со Имани. Според Светската метеоролошка организација, од 1953 година досега се повлечени 94 имиња.

Во минатото, имињата на бурите се избираа по случаен избор. На пример, бурата што го погоди бродот по име Антје и го уништи неговиот јарбол беше наречена „ураган на Антје“. Стотици години, имињата на бурите се избираа според светците или местата што ги погодија, како што е ураганот Галвстон од 1900 година. Дури подоцна метеоролозите почнаа да го следат азбучниот систем, според кој името на првиот ураган во сезоната би започнувал со А, вториот би започнувал со буквата Б итн.

Повеќе за ураганите

Името ураган доаѓа од Таино индискиот збор hurucana, што значи „злобен дух на ветер“, а името циклон доаѓа од грчкиот збор што значи „круг“, според Пун куфер. Но, овој атмосферски феномен има многу други имиња. На север од Тихиот океан се нарекува тајфун (кинески: голем ветер), а во Австралија го нарекуваат волја-волја.

Постојат неколку видови циклони: тропски вдлабнатини (кога дуваат ветрови со брзина од 37 до 63 км/ч), тропски бури (брзини на ветерот меѓу 64 и 118 км/ч) и урагани, кога ветровите надминуваат 118 км/ч.

Најголем број тропски циклони се јавуваат во океаните во северниот дел на тропската зона на Тихиот Океан - околу 32 годишно, кога температурата на водата не е пониска од 26 °C.

Секоја секунда, голем ураган ослободува енергија од 10 атомски бомби.

Ураганите кои бавно се движат произведуваат повеќе врнежи и можат да предизвикаат поголема штета и поплави отколку побрзите, помоќни урагани.

Првиот ураган во годината добива име кое започнува со буквата А.

Сезоната на урагани е од јуни до ноември, кога морињата се најтопли, што се идеални услови за развој на урагани.

Планетата Јупитер има ураган кој трае подолго од 300 години и е поголем од Земјата.

Ураганот Доријан, разорен ураган од петта категорија, е најинтензивниот регистриран тропски циклон што ги погодил Бахамите и се смета за најлоша природна катастрофа во историјата на земјата. Доријан се појави во септември 2019 година со максимална брзина на ветерот од 295 km/h.

Првиот Европеец кој ги опиша ураганите беше Кристофер Колумбо во 1495 година.

Еден од најлошите урагани во историјата беше циклонот Бола, кој го погоди Источен Пакистан на крајот на 1970 година, убивајќи половина милион луѓе поради страшните поплави.