Абдулменаф Беџети: Задолжувањата се ближат кон критична кота!
Објавено во: Финансии 03 Февруари, 2013
Сите овие задолжувања, ги оптоваруваат младите особено што тие задолжувања не се наменети за перспективите на младите генерации, не инвестираме во инфраструктура, не инвестираме во хидроцентрали, не инвестираме таму каде тие ќе можат да ги вкусат, туку инвестираме во некои авантури, кои на еден или друг начин не знаеме дали ќе ги задоволуваат генерациите што ќе доаѓаат, вели Академик Абдулменаф Беџети во изјава за Алсат М.
Како ги коментирате последните податоци на министерството за финансии, според кои нивото на јавниот долг достигна 32,1 отсто од БДП?- Мислам дека податоците за нивото на јавниот долг за крајот на 2012 година не се многу вознемирувачки. Но, вознемирувачки е интензитетот на тие задолжувањата и тоа не само за минатата година. Ако погледнеме ретроактивно се забележува дека во последните години ние сме имале перманентно зголемување на јавниот долг и од 1990 година интензитетот на растот е се поголем. Очекувањата се уште по вознемирувачки за оваа и следната година од многу причини. Минатата година најголем фискален генератор беше ДДВ-то, каде што имаше пад на приходите од околу 10 отсто на годишно ниво, што дополнително може да го забрза интензитетот на финансирањето на трошоците преку задолжувања, било преку внатрешниот пазар, било надворешниот пазар. Од друга страна очекувањата се, дека сепак се повеќе неликвидноста во стопанството ќе се рефлектира директно на неполнењето на буџетот. Третата грижа е дека сме во изборна година. Сите овие три причини ќе го интензивираат се поголемо задолжување на земјата и може да дојде до критичка состојба од овој аспект.
Владата вели дека се уште сме далеку од црвената линија односно од нивото на 40 отсто на јавен долг и затоа нема простор за паника ?- Мислам дека тоа е едно оправдување и владата постојано користи една таква формулација. Но, таа никогаш не кажува реално колкав е тој долг. Не зборувам само за евидентиран статистички долг, туку и за фактичкиот долг кој се уште тие го сметаат како виртуелен. Зборувам за реален долг по основ на нереализираните обврски, како и на неевидентираните обврски по барање на владата. Тие неевентирани обврски се пред се во градежништвото каде се прават големи јавни инвестиции а кои состојбите, барањата и фактурите обично ги испраќаат многу подоцна. Значи има уште еден голем потенцијал на латентни обврски што владата не ги кажува и само со релативни формулации се обидува да покаже дека сепак сме далеку од црвената линија како што тие го нарекуваат.
Дали сегашните генерации се задолжуваат на сметка на идните генерации?
- Ова е најголемата грижа и во последно време и јас се повеќе предупредувам и ја истакнувам ова грижа што е повеќе од социјален отколку економски карактер. Бидејќи младите генерации не донесуваат одлуки, не се во процесот на донесувањето на одлуките во задолжувањето, нормално дека тие се повеќе неоправдано се оптоваруваат. Сите овие задолжувања, ги оптоваруваат младите особено што тие задолжувања не се наменети за перспективите на младите генерации, не инвестираме во инфраструктура, не инвестираме во хидроцентрали, не инвестираме таму каде тие ќе можат да ги вкусат, туку инвестираме во некои авантури, кои на еден или друг начин не знаеме дали ќе ги задоволуваат генерациите што ќе доаѓаат. Значи на еден или друг начин, правиме неправда на генерации што е многу загрижувачка социјална компонента.
* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.