АКО НЕКОЈ МОЖЕ ДА ЈА СПРЕЧИ ВОЈНАТА, ТОА Е ОВАА ДРЖАВА - мистерија на влијанието на малата земја на Блискиот Исток: Во добри односи со Хамас, но и со Америка

Добивај вести на Viber

Катар, кој неодамна беше под ембарго и практично отсечен од светот поради конфликтите со соседните земји, денес, повеќе од кога било, има се поголемо влијание на Блискиот Исток, а тоа во моментов најмногу се одразува на неговата улога во конфликтот меѓу Израел и Хамас.

Малиот емират има само околу 300.000 жители, но е богат со нафта и е дом на американската воена база. Минатата година беше домаќин на еден од најважните спортски настани во светот - Светското првенство во фудбал.

Денеска Катар е во центарот на вниманието како посредник во конфликтот меѓу Израел и Хамас.

Катарските посредници во средата се обидоа да преговараат за договор меѓу Хамас и Израел кој вклучува ослободување на околу 50 цивилни заложници од Газа во замена за тридневен прекин на огнот, изјави за Ројтерс официјален претставник запознаен со разговорите.

Договорот, исто така, ќе му овозможи на Израел да ослободи некои палестински жени и деца од израелските затвори и да ја зголеми количината на хуманитарна помош дозволена во Газа.

Катарското Министерство за надворешни работи претходно рече дека напорите да се обезбеди ослободување на израелските заложници, држени во Газа, бара „период на смиреност“ и дека протекувањето детали од разговорите се „штетни“ и им отежнува на посредниците.

Но, од каде доаѓа Катар во оваа приказна?

Катар е близок сојузник на САД и регионална сила која е најдобро позиционирана да влијае на Хамас и да игра посредничка улога со Израел.

Војната меѓу Израел и Хамас започна на 7 октомври, кога речиси 2.000 милитанти на Хамас влегоа во Израел, убивајќи околу 1.200 луѓе - главно израелски цивили, вклучувајќи жени и деца. Според израелските власти, милитантите зеле околу 240 заложници. Четвртина милион Израелци ги евакуираа своите домови поради заканата од понатамошни напади, а Израел извршува и копнени и воздушни напади врз Газа со голем број жртви меѓу Палестинците (околу 11.000), од кои многу се деца.

Домаќин од Хамас со поддршка од САД?

Во последниве недели, Доха помогна во ослободувањето на четворицата израелски заложници кои ги држат палестински милитанти. Тие, исто така, помогнаа во преговорите - во координација со САД, Египет, Израел и Хамас - за странците заробени во Газа да ја напуштат територијата преку премините со Египет. Неколку десетици Палестинци, од над 22.000 ранети во војната, беа пуштени и на лекување во Египет на крајот на октомври.

Катар беше во можност да ја игра оваа улога со тоа што ќе биде домаќин на прогонетите лидери на Хамас, иако не е јасно дали може да продолжи да го прави тоа поради зголемениот притисок од САД, Израел и Европа, кои го сметаат Хамас за терористичка организација.

Катарски функционер, кој побара да остане анонимен за да разговара за чувствителното прашање, изјави за NPR дека политичката канцеларија на Хамас во Доха е отворена пред повеќе од една деценија во координација со САД, по барањето на Вашингтон да се воспостават индиректни линии на комуникација.

Катар долго време беше домаќин или директно разговараше со групи со кои САД и Европа не сакаат директно да се справат во тешките преговори. Ова му помогна на Катар да има влијание, да игра клучна улога на глобалната сцена и да одржува односи со широк спектар на играчи од Вашингтон до Техеран.

Една од причините за големиот конфликт на Катар со соседните земји во периодот од 2017 до 2021 година беше обвинувањето дека Катар одржува односи со терористички организации.

Катар објасни дека им пружил помош на некои опозициски групи, вклучително и исламистичките групи (како што е Муслиманското братство), но постојано негира дека помагал на милитантните групи поврзани со Ал Каеда или Исламската држава.

Но, тој беше обвинет дека меѓу другите има односи со Хамас и Хезболах, а денес е очигледно дека на многу начини им помагал на Хамас и неговите лидери.

Лидерите на Хамас, предводени од Исмаил Ханије, се снимаа како го слават успешниот напад на 7 октомври во хотел во Катар.

Катарските пари во Газа

Со години, Катар помага да се исплаќаат делумни плати на десетици илјади палестински учители, лекари и други јавни службеници во Појасот Газа, кој е под израелска блокада со египетска поддршка откако Хамас ја презеде контролата врз територијата во 2007 година.

Израелските новински извештаи и аналитичари велат дека Катар испратил повеќе од една милијарда долари во Газа во изминатата деценија.

Катар ја испрати таа помош во вид на гориво до владата на Хамас во Појасот Газа, која пак ја продаде и исплати делумна плата. Претходно, парите се испраќаа преку куфери полни со готовина.

Израел ги дозволи овие трансфери на Хамас. Поддржувачите на премиерот Бенјамин Нетанјаху велат дека исплатите одобрени од неговата влада помогнале да се одржи статус кво во Појасот Газа и да се спречи ескалација на нападите врз Израел.

Неговите критичари велат дека политиката била насочена кон ослабување на ривалската Палестинска управа на Западниот Брег и одржување на јазот меѓу двете палестински фракции со цел да се избегне вклучување во вистински мировен процес и да се создаде решение со две држави - Израел и Палестина.

Катар, исто така, испраќа градежни материјали во Газа, откако инфраструктурата беше уништена во претходните војни. Тој, исто така, помогна да се плати за храна и помош од Обединетите нации за најсиромашните семејства во Газа.

„Катар разговара со сите“

Катарскиот премиер го бранеше присуството на Хамас во неговата земја.

- Таа (канцеларијата на Хамас) почна да се користи како начин за комуникација и воспоставување мир во регионот, а не за поттикнување каква било војна. Тоа е целта на таа канцеларија - изјави Мохамед бин Абдулрахман бин Џасим ал Тани.

Пораката ја повтори и катарската амбасада во Отава.

„Што се однесува до канцеларијата на Хамас во Доха, од почетокот таа се користеше како канал за комуникација и средство за постигнување мир во регионот и тоа е во координација со нашите западни сојузници, особено со САД“, изјавија од амбасадата за Си-Би-Ес. Вести во писмен одговор.

Томас Џуно, експерт за блискоисточна политика на Универзитетот во Отава, рече дека изјавата на амбасадата всушност ја објаснува толеранцијата на Западот кон Катар да биде домаќин на групи што Западот ги смета за непријатели.

- На површината ова изгледа како збир на противречности, но има многу јасна заедничка нишка што го прави сето тоа кохерентно. Целата надворешна политика на Катар, неговиот бренд, неговиот идентитет се засноваат на идејата да се разговара со сите. Тој разговара со талибанците, тој разговара со Хамас, тој разговара со либиските бунтовници итн. И неговата логика е дека како мала ранлива земја, за да стане неопходна, треба да ги има сите овие мрежи, сите овие контакти, а за тоа и треба на САД. Редовно САД се фрустрирани од тоа, и ако треба да погодам, би рекол дека САД се фрустрирани од фактот што дел од политичкото раководство на Хамас моментално е во Катар. Вистина е. Но, кога САД треба да разговараат со Хамас, кога САД треба да разговараат со талибанците, тогаш Катар станува исклучително корисен - вели Џуно.

Односите со Израел

Катар, како и неколку други арапски држави, јавно не ги осуди нападите на Хамас врз Израел. И како и другите арапски држави и Иран, таа ја обвини израелската политика за ескалација на насилството, посочувајќи на окупацијата на Западниот Брег, смртоносните напади врз палестинските градови таму и ослободувањето на повеќе израелски тврдокорни лица во чувствителниот кварт околу џамијата Ал Акса.

Сепак, Катар беше една од првите арапски земји од Заливот што воспостави официјални трговски врски со Израел во 1990-тите. Но, израелската канцеларија во Доха беше трајно затворена по израелската војна во Газа во 2009 година, а сега нема официјални врски меѓу Израел и Катар.

Емирот Шеик Тамим бин Хамад Ал Тани го опиша израелското бомбардирање на Појасот Газа како „варварско“.

И покрај оваа остра реторика, шефот на израелската разузнавачка служба Мосад неодамна беше во Катар за да разговара за ослободување на заложниците кои се држат во Газа.

Катар во минатото често учествуваше во преговори за заложници, вклучително и држење на членови на неговото владејачко семејство како заложници.

Сето ова може да објасни зошто самиот Израел е донекаде пригушен во критиките кон Катар, во споредба со неговиот остар јазик за Иран, кој не е домаќин на високи лидери на Хамас (иако помага да се вооружи организацијата).

Изво: Блиц.рс