АКО САКАТЕ ДА ПЕЧАЛИТЕ ПАРИ НА БРОД, ОВА ТРЕБА ДА ГО ЗНАЕТЕ: Каков е животот далеку од дома?

Добивај вести на Viber

Заработката, поинаквиот начин на живот и авантурата што ја менува перспективата ги мотивираат српските граѓани да најдат работа. И на отворено море.

Работните места на крстосувачки бродови и речни бродови станаа алтернатива на класичната работа на копно, комбинирајќи патување, работа, заработка и контакт со други култури. Кои се луѓето кои се привлечени од работата на брод, што подразбира таа работа и каков е животот далеку од дома?

Агенцијата „Сејф Круз“, која се занимава со посредување при вработување работници за работа на бродови, вели дека интересот на нашите луѓе да одат и да работат некои од овие работи е постојано голем.

Иако немаат прецизна евиденција за тоа колкумина досега заминале, според претставникот на оваа агенција, Иван Лештанин, тие проценуваат дека станува збор за неколку илјади луѓе.

Платите не се зголемија од пандемијата, но луѓето сè уште одат на брод

Платите на бродовите не се зголемиле значително од пандемијата, вели Лештанин, но тоа не влијае на нивната одлука да одат и да работат дел од работата.

„Некои од бенефициите, како што се платена храна и сместување, потоа други погодности како што се користење на теретана, сателитска телевизија, но и кафе и безалкохолни пијалоци, останаа бидејќи цените на сите овие услуги и производи скокнаа низ цела Европа“, истакнува испитаникот.

Што се однесува до самите работни места, нашите луѓе работат главно како келнери, шанкери, готвачи, пекари, слаткари, но исто така и рецепционери и фотографи.

Потоа тие работат во областите на чистење и подготовка на простории, ИТ и техничка поддршка, а исто така и како службеници. Повремено, тие исто така имаат потреба да ангажираат машински инженери и службеници на палубата.

Работните места се исти како и на копно, само што околината е попредизвикувачка

Кога станува збор за тоа какво е да се работи на брод, Лештанин вели дека описите на работните места не се разликуваат од оние на копно, само што околината е подинамична.

За да аплицира за работа на брод, кандидатот прво мора да испрати биографија, по што се спроведува прелиминарно интервју со кандидатот. Потребно е познавање на англискиот јазик бидејќи тој е официјален јазик на бродот.

Првиот договор е на шест месеци, а покрај јазичните вештини, важна е и „позитивната личност“, вели Лештанин.

„Доколку кандидатот одговара на бараната позиција, заедно се договараме која позиција и кој тип брод би бил најдобар за кандидатот“, објаснува Иван постапката.

Искуството не е неопходно.

Искуството е важно за некои повисоки позиции, но дефинитивно не е клучно за да се добие поедноставна работа.

Бидејќи тие работат со компании за крстарења, т.е. прекуокеански бродови, но исто така и со јахти и речни компании, побарувачката за кандидати е различна поради динамиката на работата.

На пример, сезоната на речни чамци започнува во март и повеќето луѓе се вработуваат околу Нова Година. Потоа завршува постапката за виза и тие се качуваат на бродот напролет. Сезоната обично трае до ноември или декември.

Што се однесува до прекуокеанските бродови, постапката е различна бидејќи тие пловат 365 дена во годината.

„Времето од годината не игра важна улога тука, бидејќи во Европа или Алјаска е лето, а во Австралија и Карибите е зима. Нема сезона, бидејќи секогаш има сезона. Кога е ладно во Барселона, на Бахамите е топло“, вели Лештанин.

Нема слободен ден

Иако секој би рекол дека животот на брод е прекрасен, вршењето на ваков вид работа не е лесно.

„Често работиме по десет часа на ден. На повеќето позиции на крузерот нема слободни денови, туку таканаречен полудневен одмор. Потоа морнарите ги посетуваат дестинациите и разгледуваат некои од знаменитостите“, вели нашиот соговорник.

Заработката варира во зависност од тоа дали некој е почетник или достигнал одредено ниво на искуство.

Првичните плати се движат од 1.300-1.500 евра, но со текот на времето достигнуваат и неколку илјади.

„Забележуваме дека честопати самата плата не е причина за одење на брод, туку динамиката, можноста да посетиме дестинации што инаку не би ги посетиле, работејќи со луѓе од различни националности, религии, култури...“, вели Иван.

Повеќето од оние кои избираат да работат на брод се помлади луѓе. Лештанин вели дека има и некои постари, семејно ориентирани луѓе кои заминуваат затоа што, на пример, немаат пари да купат стан или сакаат да отплатат неповолен кредит што го зеле.

„Ова се најчестите причини зошто одат на брод за да работат. Сите знаат дека бродот е најдоброто место за заштеда на пари, бидејќи заработката е нето, со оглед на тоа што се платени сместувањето, храната и здравственото осигурување“, додава Лештанин.

Некои работат на бродот речиси две децении.

Кога станува збор за тоа колку обично работат, Иван Лештанин вели дека има морнари кои завршуваат договор од половина година и сфаќаат дека тоа не е за нив, а има и такви кои се на бродот 20 години.

Парите се сè уште најчеста причина, но промената на околината и начинот на живот, како и доживувањето нешто ново, исто така стануваат сè поважен фактор.

Тој вели дека има и такви кои, благодарение на работата на брод, се ожениле или се ожениле и сега живеат во Австралија, Америка, но и такви кои започнале сопствен бизнис откако работеле на брод и заработката што ја оствариле.

Еден од нив е Дејан Стојановиќ, кој работел на бродот пред повеќе од 10 години како келнер во бар. По враќањето од бродот, тој отвори продавница за кетеринг.

Тој вели дека не останал на бродот повеќе од осум месеци и дека се вратил поради неговата свршеница која го чекала и со која подоцна се оженил. Освен бракот, неговата идеја беше да започне бизнис, што и го направи.

Фотографија: Приватна архива

„Си реков дека ако мојот бизнис не успее, ќе се вратам на бродот. Сепак, бизнисот добро напредуваше и растеше, па затоа останав во Србија“, вели соговорникот на „Форбс Србија“.

Обука пред качување на бродот

Тие одржуваа контакт со своите семејства главно за време на паузите кога бродот беше во пристаништето. Тие го користеа тоа време и за да ги посетат местата каде што беа стационирани. Значи, Дејан посети места што веројатно не би можел да ги посети без ова искуство.

Тој вели дека отпловил од Сан Франциско со „Принсес Крузис“. Тој ја посети Алјаска, островот Бора Бора на Хаваи, потоа отиде во Кореја, Јапонија и Кина, а патувањето го заврши во Сиднеј.

Тој вели дека имал обука пред да се качи на бродот. Работниците го искажаа и своето мислење за следната дестинација на која ќе одат.

Тој истакнува дека работниците на бродот се оценуваат од шефовите, менаџерите, а потоа и од гостите, и врз основа на оценките и пофалбите на гостите, тие би добиле повисока позиција или „преместување“ на поголем брод каде што се потребни поквалификувани работници.

Би го препорачал бродот и некои од работните места на секој што сака да проба нешто ново. Дејан вели дека со задоволство би му го препорачал тоа на својот син.

Тој додава дека има позитивни искуства, но дека работата не е за секого бидејќи работи до 13 часа на ден. Секогаш има многу луѓе за служење. „Потребна е силна ментална сила и организациски способности и вештини. Имаше и такви кои не можеа да го издржат притисокот и одвојувањето од своите семејства и се вратија.“

Тој исто така вели дека денес останува пријател со луѓето од нашиот регион со кои работел.

„Некои пријателства сепак останаа затоа што сите бевме фер едни кон други. Сите имавме иста мисија да заработиме пари и да напредуваме и си помагавме и се поддржувавме едни со други.“

Нема типичен ден на бродот

Идејата да работи на брод на Стефан Кочиќ му дошла од, како што вели тој, досада. Со желба да излезе од својата зона на удобност, тој реши да проба нешто сосема ново. Тој е на бродот веќе три години, а мотивиран е од фактот дека на овој начин може да патува половина свет сосема бесплатно. И да заработат пари по патот.

„Работам во продавница без царина и нема типичен ден или нормален ден на бродот. Секој нов ден е полн со акција. Најчесто го следам распоредот и се организирам според обврските за денот“, истакнува Кочиќ.

Стефан Кочиќ, крстосувач, работа на брод

Приватна архива

Слободното време најчесто го поминува надвор од бродот, обидувајќи се да го запознае секој град и да го доживее од неколку различни агли.

„Посетив многу прекрасни места. И навистина имам многу неверојатни спомени од патувањето со брод. Сепак, морам да го издвојам најубавото место - Кејптаун. Не знам зошто, но тој град ме воодушеви најмногу. Што се однесува до времето за посета, навистина го има во изобилство. Не можам да се пожалам. Животот на брод е многу динамичен. Важно е да го организирате слободното време така што ќе имате доволно време за одмор. Одморот и спиењето на брод секогаш се на прво место“, објаснува Кочиќ.

Во кабина од 4 м2 далеку од дома

Иако живее во колиба од само четири квадратни метри, Кочиќ вели дека неговиот живот е „многу лесен“ бидејќи спие само таму.

„На почетокот на договорот, животот далеку од дома, без моето семејство, не ми е толку тежок. Но, кога се приближувам кон крајот на договорот, кој трае седум месеци, веќе копнеам по нашата храна, природа и генерално по мојот дом. Србија. Одржувам контакт со моето семејство и пријатели преку WhatsApp, интернет, исто како и секој друг во 21 век“, објаснува тој.

Тој нема никакви забелешки за храната на бродот и за компанијата, а нашата музика секогаш го „враќа дома“.

„Секако, се родија нови пријателства. Едноставно е невозможно да се живее и работи со одредени луѓе, а да не се зближи. Како и во секоја работа, човекот си наоѓа своја мала група што му одговара и се држи до неа. А што се однесува до љубовта, за жал, немам среќа таму“, вели Кочиќ.

Јазик од клучно значење

Стефан Кочиќ, брод, крстосувач, работа на брод

Приватна архива

Како и Лештанин, Кочиќ ја нагласува важноста на физичката и менталната подготовка, како и познавањето на јазикот.

„Прво треба да поминете низ неколку интервјуа, каде што ве прашуваат за вашиот живот, каде сте работеле и какви искуства имате. Интервјуто е на англиски јазик, па за време на интервјуто го проценуваат вашиот англиски вокабулар. Ако го поминете интервјуто и ако компанијата смета дека сте способни за ваков вид работа, следната работа е собирање документи за бродот. Исто така, постои можност за напредување и промена на позициите. Јас работам во работилницата, па засега сум повеќе од задоволен од мојата позиција на бродот“, вели Кочиќ.

Тој признава дека е потребно малку повеќе време за да се навикне на животот на бродот. Но, тој не се кае за тоа.

„Апсолутно не жалам што решив да работам ваков вид работа. Уште повеќе, оваа работа многу ме промени како личност. Запознав многу нови луѓе на бродот, видов неверојатни локации за кои можев само да сонувам и на крајот научив многу. И сите мои стравови исчезнаа во моментот кога стапнав на бродот“, заклучува Кочиќ.