БУЏЕТ: за седум години – потрошени 16,5 милијарди евра!

Добивај вести на Viber

„Да“ за ребаланс на Буџетот, но никако да не се чепкаат капиталните расходи. Дел од економистите што ги консултираше “Фактор“ немаат дилема дека ребалансот на Буџетот е непходен, но упатуваат на тоа дека евентуалното “кастрење“ треба да почне од непродуктивните трошења. Буџетите растат – каде се ефектите? За годинава Владата планира да потроши скоро 2,7 милијарди евра. Од 2007 та година до 2013 та година, Буџетот, односно трошењата на државата  се зголемени за скоро 800 милиони евра. Анализата на „Фактор“ покажува дека за седум години, (вклучувајќи го и Буџетот за 2013 та година), државата потрошила 16 милијарди и 500 милиони евра. Во 2008 ма година, буџетските трошења надминуваат 2 милијади евра, и од тогаш, секоја година се планираат повисоки буџети. Иако за оваа 2013 та  Владата планираше да собере 2,4 милијарди евра, а да потроши 2,6 милијарди евра, кризата, но и локалните избори ги нарушија буџетските сметки.

„Нема дилема за ребаланс на буџетот и тој треба веднаш да се направи, но не со намера да се зголемат трошоците, туку со цел радикално да се намалат непотребните трошоци што постојано се зголемуваат и со тоа да се создаде простор за преполовување на дефицитот во оваа и наредните години“ – вели екс-министерот за финансии Никола Поповски и додава :

“Растот на буџетот во последниве 6-7 години за скоро 1 милијарда евра не реши ни еден од големите економски проблеми на Македонија (низок економски раст, низок животен стандард, висока невработеност и висока сиромаштија) па затоа продолжување на истата економска политика и нејзино проширување би било непродуктивно тапкање во место и одземање на шансите за подобра иднина. Тоа, едноставно не даде резултати“ – смета Поповски. Како, каде и за што се трошат буџетските пари? Дали задолжувањата дома и во странство завршуваат за инвестиции? Дел од економистите што ги косултираше “Фактор“ повикуваат на поголема буџетска транспарентност. “Главен прблем е тоа што Владата повеќе не усвојува Фискална Стратегија за управување со јавниот долг. Тоа е сериознен проблем што ја доведува во прашање буџетската транспарентност. Она што сега е значајно, тоа се препораките на Меѓународниот Монетарен Фонд, кој порача неколку работи. Прво, дека Владата мора да го усвои стратешкиот документ, односно фискалната Стратегија, потоа дека, не само што не смее да се зголемува, туку и дека треба да се намалува буџетскиот дефицит, и секако да се забави со натмошното зголемување на јавниот долг. “ – објаснуваат економисите. За да се зголеми транспарентноста, ММФ неодамна посочи дека Владата треба повторно да почне со објавување на Фискална Старегија, документ кој би ги содржел прокециите за буџетските остварувања и динамиката на задолжување и раздолжуање на државата. Кои буџетски проекти ги вети Владата? За оваа економска година Владата предвиде реализација на капитални инвестиции во вредност од 304 милиони евра. Според анализата на “Фактор“, заклучно со јуни 9 последни расположливи податоци), реализирани се 130 милиони евра или 43% од проектираните капитални расходи. Еве кои се клучните капитални инвестиции што се планирани во Буџетот за 2013 та година: -Интензивирање на реализацијата на Проектот за доизградба на автопатот на Коридор 10, на делницата Демир Капија – Смоквица. Начин на финасирање : сопствени средства, користење на кредитно задолжување од ЕБОР и ЕИБ и средства од ИПА фондовите. -Проектот за доизградба на Железничкиот Коридор VIII во делот Куманово-Бељаковце -Во делот на одржување на постојната железничката инфраструктура, предвидена е реконструкција на железничката пруга на Коридор X. Начин на финасирање : заем од ЕБОР. -Вложувањата во енергетиката и комуналната инфраструктура во вредност од околу 33,3 милиони евра. -За уредување на технолошко индустриски развојните зони – вложување од 6,7 милиони евра. -За здравствениот сектор планирани се инвестиции од околу 35,1 милион евра за изградба и реконструкција на јавни-здравствени установи. Начин на финансирање : буџетски средства и кредит од Банката за развој при Советот на Европа. -Во областа на образованието, капиталните инвестиции се позиционирани на ниво од околу 31,1 милион евра, наменети за изградба и реконструкција на основни и средни училишта, детски градинки, изградба на училишни и спортски сали, реконструкција на ученички и студентски домови опремување -За земјоделскиот сектор планирани се капитални инвестиции во вредност од 15,8 милиони евра за изградба на хидростеми и инвестиции за подобрување на конкурентност и модернизација на земјоделски стопанства Токму висината на капиталните инвестиции беше клучниот владин адут со кој се правдаше зголемувањето на буџетите од година во година. Сепак, досегашната пракса покажа дека при ребаланс на буџет, најпрво се крати токму од ставката на капиталните расходи. „При евентуален ребаланс, вообичаено државите не се одлучуваат да ги намалат инвестициите туку ги намалуваат тековните непродуктивни трошоци. Кај нас простор за тоа има доволно, иако и да се намалат јавните инвестиции тоа нема да е многу штетно бидејќи најголем дел од нив во услови на кризата се тотално непродуктивни (административни згради, споменици, паркови, плоштади и сл.) Впрочем и самата Влада во минативе години постојано нив ги намалуваше кога нудеше ребаланси на буџетите“ – вели поранешниот министер Никола Поповски. Според Владата токму капиталните инвестиции треба да помогнат во закрепнување на економијата. “Одржувањето на умерено ниво на дефицит, во услови кога значителен износ на средства се наменуваат за инфраструктурни инвестиции и адекватно ниво на социјална заштита, позитивно ќе влијае врз заздравување на македонската економија и надминување на негативните последици од светската економска криза.“ - пишува во Буџетот за годинава. Според сегашните буџетски проекции, дефицитот во касата е проектиран на 3,5% од Бруто Домашниот Производ. J.J.