„Девизните резерви се стабилни!“ Спијте мирно, како на трње…

Добивај вести на Viber

Падот на девизните резерви се’ уште не загрижува никого од одговорните. Барем не јавно. Иако се спуштија на само 2,039 милијарди евра, што е најниско ниво годинава, монетарната власт манифестира релаксираност. Но, бројките ја манифестираат реалноста: Само за еден месец, од мај до јуни, изгубивме 80 милиони евра од девизните резерви. Споредено пак, со почетокот на годината тие се помали за 224 милиони евра. Надолниот тренд започна уште во јануари и е се’ уште актуелен со ризик да продолжи и во втората половина на 2013. За Народната банка, ова сепак е адекватно ниво: „Одржувањето високо ниво девизни резерви како мерка на претпазливост, носи и високи трошоци, поради што одржувањето адекватно ниво на девизните резерви е од особено значење за Централната банка. Согласно најновите проекции, во 2013 и 2014 година се очекува задржување на девизните резерви околу адекватното ниво. Проекциите го вклучуваат проектираното ниво на дефицит на тековната сметка (за 2013 година од околу 4%, и за 2014 година од околу 6% од БДП), очекувањата за зголемување на увозот заради новите инвестициски текови, заживувањето на личната потрошувачка, како и очекувањата за приливи на капитал, главно врз основа на странски директни инвестиции и задолжување на државата“, е ставот на Народна банка. Но, главниот од неколкуте индикатори за оценка на состојбата со девизните резерви не се објавува од почетокот на годината па досега. Тоа е коефициентот на покриеност на увозот со девизните резерви. Економската пракса покажала дека доколку овој коефициент се спушти под 3, тогаш е крајно време за реакција. Последните податоци објавени на Народна банка се за минатата година кога коефициентот на покриеност на увозот со девизните резерви беше 4,6. Податоците за првиот и вториот квартал од оваа година, период во кој резервите континуирано опаѓаа, ги нема во извештаите на НБМ. На кое ниво е сега овој клучен индикатор за состојбата на девизните резерви-покриеноста на увозот, одговор не доби ниту Фактор, со образложение дека коефициентот ќе биде јавно објавен на крајот на месецов. Според екс гувернерот Петар Гошев, намалувањето на девизните резерви можеби сега не е алармантно, но може да биде доколку продолжи слободниот пад. „Сегашното ниво е во рамки на она што е функција на девизните резерви- да овозможи плаќања во странство и одржување на девизниот курс. Но, доколку се спушти под 3-4 месечно покривање на очекуваниот увоз за наредната година, тоа е сигнал за Народна банка да ја затегне монетарната политика“, вели Гошев. Освен месечната покриеност на увозот како најексплицитен индикатор, за оценување на адекватноста на резервите се земаат превид и покриеноста на краткорочниот долг и на паричната маса. Потребата од претпазливоста е уште поголема во усвови на намалено кредитирање, зголемен инфлаторен притисок и краткорочен надворешен долг. Токму девизните резерви се инструмент за превенцијата и справувањето со кризи, особено за мали и отворени економии со фиксен девизен курс, како што е македонската. Тие се првиот одбранбен механизам од надворешен шок, освен ако не не’ изненади како ланскиот снег! С.Х.