ДО 2041 ГОДИНА ЌЕ СЕ ИСПЛАЌААТ КРЕДИТИТЕ НА ТИТО! Помина времето кога се опремуваше цел стан со една плата
Објавено во: Финансии 17 Јуни, 2024
Колку пати сте ја слушнале приказната како режимот на Јосип Броз Тито нè „поцрни“ за време на СФРЈ? Мора да им кажеме на сите Југоносталгичари дека тоа е вистина. Каматите на „Долговите на Тито“ се плаќаат и денес, иако земјата наречена СФРЈ официјално не постои 32 години.
И покрај неспорниот изглед на просперитет, златните седумдесетти - години развој, одмори и зимски одмори, легенди за купување на целиот мебел за трисобен стан со една плата, купување автомобил без главоболка - тажната вистина е дека сите ова беше последица на - должничката политика.
Според податоците достапни во бројни институции (вклучувајќи ја и Народната банка на Србија), во времето на смртта на Тито, СФР Југославија должела меѓу 18 и 20 милијарди долари. Овој долг беше резултат на политиката на интензивно задолжување во текот на 1970-тите, кога Југославија користеше меѓународни заеми за финансирање на економски раст, индустриска модернизација и инфраструктурни проекти.
Меѓутоа, поради инфлацијата, дефицитот во платниот биланс и светската економска криза, отплатата на овие долгови станала отежната, а во годините по смртта на Тито, Југославија продолжила да се соочува со проблеми во отплатата на долговите, што на крајот довело до економска криза која придонесе за политичка нестабилност која кулминираше со колапсот на земјата во раните 1990-ти.
Колкави беа долговите кога почна граѓанската војна?
Во времето на распадот на државата - СФР Југославија должела околу 23 милијарди долари. Секако, повеќето од нас би се изнасмеале горко, знаејќи ги јавно достапните податоци за долгот на Србија во моментов, сепак - две работи не смеат да се заборават:
Како прво, ако мислите дека 23 милијарди долари во 1991 година се исти како денес - се разбира - се лажете. Според податоците на Бирото за статистика на трудот (Биро за статистика на трудот - официјална агенција на сојузната влада во САД - најблиску до нашето Биро за статистика), денес тоа би бил долг од околу 50,7 милијарди долари.
Дополнително, во оваа сума не бил вклучен долгот што СФР Југославија го имала во многубројните размена на договори, склучени со земјите членки на Движењето на неврзаните. Ова особено се однесува на земјите кои не снабдуваа со енергија.
На Парискиот клуб на доверители му должиме 414,01 милиони евра, на Светска банка 434,52 милиони, а на Кувајт 182,05 милиони евра.
Србија враќа најголем дел од долговите
Како и да е - во процесот на сукцесија, Србија презеде речиси половина од тој долг и сè уште секоја година им плаќа на доверителите значителни суми, кои ќе се „вадат“ од буџетот - до 2041 година!
Годинава веќе плативме една транша од долгот кон Кувајт (во јануари), Светската банка и парискиот клуб на доверители (во март). Но, обврските на Србија годинава не завршуваат тука: Долговите кон Светска банка ги плаќа од „титовите заеми“ во јуни, септември и декември, има обврска кон Кувајт во јули, а кон парискиот клуб на доверители - во септември. .
Србија веќе во сабота 15 јуни и исплати на Светска банка нова транша по основ на долгот од периодот на поранешна СФРЈ. Следната уплата е на 15 септември, а потоа на 15 декември. Вкупната сума што останува да се плати по основ на главнина и камата годинава е 75,03 милиони евра.
На 21 јули ќе ги исплати обврските во износ од 8,13 милиони евра кон Кувајт, а кон парискиот клуб на доверители дополнителни 8,24 милиони евра на 22 септември 2024 година.
Крајниот рок на доспевање на долгот според парискиот клуб на доверители е 2041 година, при што годишните отплати на главнината во периодот од 2016 до 2024 година се движат меѓу 68 милиони евра и 177 милиони евра годишно, а износот на главницата што ќе се исплати годишно во периодот од 2025 до 2041 година се движи меѓу 12 и 30 милиони евра.
Рокот за долгот кон Светска банка (IBRD) е 2031 година, а годишно се отплаќаат 54,56 милиони евра главнина.
Обврски во 2024 година: 75,93 милиони евра за Светска банка, 8,13 милиони евра за Кувајт, 8,24 милиони евра за парискиот клуб.
* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.