ИМ ДАДЕ РОК НА РУСИТЕ ОД 50 ДЕНА - Вучиќ ги откри сите детали за ситуацијата во НИС: Ако Американците одбијат, сè би било во опасност

Добивај вести на Viber

Српскиот претседател Александар Вучиќ се обрати до нацијата од зградата на Претседателството. Вучиќ вели дека земјата се соочува со големи проблеми и дека сака државниот врв да се однесува кон граѓаните на транспарентен начин, пренесува српски Курир.

- Сакаме да ве информираме дека рафинеријата НИС е во процес на таканаречена топла циркулација, да се преведе на тивок начин, сè уште не е затворена, но тоа е понизок режим на работа во споредба со вообичаениот. Ова значи дека сè уште имаме 4 дена до целосно исклучување на рафинеријата доколку лиценцата не биде одобрена од американскиот OFAC - рече тој.

Тој истакнува дека четврток е веќе Денот на благодарноста во Америка и дека ќе можеме да промениме нешто денес или утре, но дека рафинеријата ќе престане ако дојде четврток.

- Ќе бидат потребни 14 дена за рестартирање, но сигурно е повеќе од тоа. Избројте 20 или повеќе дена. Ова значи дека рафинеријата нема да работи до Нова Година и понатаму. И ќе ви кажам какви се сите последици. Од почетокот на конфликтот во Украина во 2022 година, многумина во Србија мислеа дека работите можат лесно да се решат, дека едниот или другиот ќе победи, а ние бевме загрижени. Имавме добра позиција, а во 2022 година, како земја, избегнавме секаков вид енергетска криза и шок - рече тој.

Вучиќ нагласува дека ова е избегнато со поставките поставени од Советот за национална безбедност на Србија.

- Таму рековме дека ги осудуваме нападите и упадите, но дека ги осудуваме санкциите. И без оглед на тоа, малкумина веруваа дека тоа ќе се однесува на нас и дека ќе имаме проблеми. Денес, не е прашање на позицијата на Србија, туку на позицијата на другите кои се спротивставуваат и се борат на меѓународната сцена. Нашата позиција станува сè потешка. Да не зборувам непровоцирано, но станавме предмет на жестоки напади и уцени, ниту виновни ниту обврзани - рече тој.

Претседателот додаде дека санкциите влијаат врз нашата земја - длабоко и стратешки.

- А има и други кои не се спротивставуваат на Трамп и Америка, туку сакаат Србија да се спротивстави на тоа. Девет месеци го копиравме она што го кажаа Русите, а сега ни воведоа санкции. Потпишавме секое барање на руските пријатели, а нашата земја сега е во тешка ситуација. За нас, грижата стана средно име во изминатите неколку дена. Знам дека има магионичари тука кои би решиле сè. Исто така, знам кога гледам РТС дека ги нарекуваат тие лажговци за да кажат дека ни беше понуден удел во Александропулос, но ние не го прифативме. Тоа е лага, јас лично понудив да станам сопственик на удел во тоа грчко пристаниште, складиште за течен гас, а тоа никогаш не беше ни сериозно разгледано. Бидејќи понудив удел во Пакс II, утре ќе се сретнам со Орбан - рече претседателот.

Има многу луѓе кои ќе ја обвинат државата без разлика што ќе се случи, додава тој, и истакнува дека нема лесни решенија.

- Наш приоритет отсекогаш бил зачувувањето на интересите на Србија и целосната транспарентност. Ќе им ја кажеме на граѓаните вистината, каква и да е таа. Сè уште имаме време денес и утре да се обидеме да добиеме лиценца за работа. Дали ќе ја добиеме зависи од Американците - рече Вучиќ.

Претседателот потоа рече дека ќе зборува за последиците, како и за што не се согласуваме со Американците.

- Кои се последиците од прекинот на функционирањето? Прво на сите, станува збор за секундарни или секундарни санкции. Народната банка доби предупредување дека може да стане предмет на санкции. Со тоа ги ставаме во опасност нашите комерцијални банки и нашата централна банка. Ова значи дека може да има целосно прекинување на платежните трансакции, картичките, издавањето кредити... Јас лично добив усни гаранции од Американците дека до понеделник, кога требаше да се донесе одлуката за лиценцата за работа, нема да има такви санкции за НБС и комерцијалните банки. Тој устен договор функционираше и ќе продолжи да функционира денес и утре. Додека Американците не ја информираат јавноста дали ја прифатиле или ја отфрлиле - рече тој.

Вучиќ истакнува дека ако Американците одбијат, тоа ќе влијае на сите сфери на животот, вклучувајќи ја и итната помош и здравствениот систем, како и ќе ги загрози сите трговски синџири.

- Производството на електрична енергија исто така би било во опасност. Не заборавајте дека користиме мазут и топлана. Цените на горивата исто така би страдале, иако веројатно ќе бидат намалени во петок поради котациите. Но, ако мора да увезувате дизел и бензин, во тој случај трошоците за транспорт се зголемуваат, а тоа ја зголемува инфлацијата и носи нови проблеми. Ова би ја загрозило повластената цена на горивото за земјоделците. Не треба да кажувам какви последици би имало тоа за целата економија на Република Србија - нагласи претседателот.

Тој вели дека НИС веќе почнал да троши оперативни резерви и дека ќе потроши поголем дел од нив помеѓу 29 ноември и 1 декември.

- Ако не добиеме лиценца од Американците, дозвола за проток на нафта до ЈАНАФ, ќе има резерви од 50.000 тони бензин. Тоа е доволно за нивната малопродажна мрежа до 27 декември. А потоа, без оглед на планираниот увоз, нашата проценка е дека ќе има недостиг од 50.000 тони дизел. И ние сме подготвени како земја веднаш да се вклучиме во тоа. Имаме 184.000 тони, три пати повеќе од резервите на НИС. И веднаш ќе го ставиме на располагање на сите трговци на големо. Разговаравме со ОМВ, Мола, Еко... Сакаме сите мали трговци во секое село и населба да можат да ги снабдуваат своите пумпи. Не смееме да го загрозиме рамномерниот развој на земјата. Нашите резерви се големи, а имаме 185.000 дизели. Имаме 19.000 тони бензин. Се троши многу помалку од вкупната потрошувачка. 82 проценти од потрошувачката во Србија е дизел, а 18 проценти е бензин. Имаме доволно мазут за работа од една година - рече претседателот.

Нарачавме 5.300 тони евродизел, а беа склучени договори за 38.000 тони бензин, рече Вучиќ.

- Сето тоа го кажавме без воени резерви. Ова се само нашите магацини од Ковин, Лединац, на разни места - рече тој.

Претседателот истакнува дека овие санкции не се во согласност со меѓународните правни норми и дека се резултат на политички притисок.

- За жал, тие санкции влијаат врз животите на српските граѓани на најбрутален начин. Но, дури и во тие услови, бевме повеќе од фер, дозволувајќи си да бидеме ставени во тешка позиција. Сега ќе кажам колку бевме фер. Во 2008 година, во рок од три месеци, имавме договор за продажба помеѓу Србија и Гаспром, каде што тие станаа сопственици на мнозинскиот удел во НИС. Имавме околу 45 проценти, но со една од најкорумпираните и најглупавите идеи, се откажавме од 13 проценти за да можат властите од тоа време да му угодат на некого пред изборите. Според меѓународните и домашните закони, немаме право да го проверуваме секој договор, бидејќи нашиот удел е помал од 33 проценти. Некој намерно ни ја одзеде можноста за контрола и вистински надзор - рече тој.

Проблемот денес во мрежата за рамномерен развој е што бројот на пумпи е намален на 327.

- Ова е значително намалување, а тоа беше проблем во функционирањето во многу села. Нема сомнение дека е извршена голема модернизација, ве потсетувам дека рафинеријата беше бомбардирана во 1999 година. Кога Русите влегоа, воведоа модерна технологија и сè. Друга работа е дали е земен кредит, а потоа отплатен. Значи, тие создадоа помодерна компанија, а во меѓувреме, сите нафтени ресурси во Србија се исцрпени, денес имаме минимални извори. И цело тоа време, секој пат кога гласавме за секој нивни предлог, за секој нивни извештај, поддржувавме сè што направија - рече претседателот.

Вучиќ вели дека „Делоит“ ја проценил вредноста на НИС на 2,2 милијарди на крајот на август 2008 година.

- Клиентот беше Владата на Србија. Потоа му кажа на Шојгу дека нашата страна понудила цена од 400 милиони евра, и дека Русите ја прифатиле. Што се продаде тогаш? Зградите на НИС во Белград, Нови Сад, рафинериите во Панчево и Нови Сад, бензинските пумпи, магацините, резервоарите, 10.000 квадратни метри продажен простор, рударските концесии во Ангола, голем број хотели во Црна Гора, Златибор и акции во други компании беа продадени. Компанијата навистина беше во големи загуби, а Русите направија чекор кон подобро - истакна претседателот.

Тој додава дека дури и во тешки моменти, кога санкциите беа откриени, но Американците го одложија нивното спроведување, ние никогаш не се спротивставивме.

- Сметавме дека кој и да го купил, кој е сопственик, мора да направи сè за работите да функционираат според законите. Исто така, имаме најниска рударска кирија и не можевме да ја промениме затоа што тоа би ги променило условите за работење според нив. Не сакавме да ги расипеме политичките односи. Три пати ја сменивме сопственоста на НИС оваа година. Ја разбираме руската страна, тие сакаа да се прилагодат на санкциите и да продолжат да работат. Секој пат имавме право на првенствено одбивање, и во февруари 2025 година, и во мај и септември. И во 2022 година. Имавме право на првенствено одбивање четири пати, а никогаш не го направивме тоа. Им дозволивме на Русите да им продаваат на Русите. Сакавме да покажеме почит кон руската страна, бидејќи не ги сметаме санкциите за фер елемент во меѓународната трговија. И мислам дека секој чесен човек на чело на државата би го направил тоа - рече Вучиќ.

Претседателот додава дека буквално направивме сè за да му помогнеме на рускиот инвеститор, да го задржиме тука и да не создаваме никакви проблеми.

- Секое писмо испратено до OFAC беше потпишано од нас. Тие навистина не нè прашуваа многу што да напишеме, сите потпишавме! Секогаш потпишувавме сè, а последното писмо испратено до OFAC. Тоа не е доволно за OFAC. Тие побараа дополнителни гаранции од Државата Србија, а јас ги доставив во посебно писмо, во врска со почитувањето на санкциите. И ги известив, а сакам да ве известам и вас. Вчера имавме состанок на Владата, бидејќи имаше гласови кои бараа национализација. Мојот предлог беше различен и беше усвоен вчера, спротивно на таквите намери. Мојот предлог е следниот. Да бидам искрен, Американците јавно ме замолија за збор, и јас го дадов. Значи, реков дека нема да одиме без оглед на затворањето на рафинеријата, мислам дека имаме 60 проценти шанси да не ни дадат лиценца. Ги повикувам да ни дадат лиценца за работа, особено поради гаранциите што ги дадов. Мојот збор има повеќе значење од нечии 1000 потписи. Мора да им дадеме одреден период на нашите пријатели од Емиратите и Унгарија кои разговараат со Русите. Знаеме само дел од тоа со што преговара руската страна. Мојата идеја е да ѝ дадам малку време на руската страна. Оперативните санкции беа воведени дури на 9 октомври, а две недели подоцна бевме формално информирани дека е побарана промена во сопственичката структура - рече тој.

Претседателот постојано им нагласуваше на Американците дека ние не сме сопственици и дека другата страна во исто време сака да остане тука и да ги продолжи санкциите.

- Така помина 9 месеци. Да им кажам на паметните луѓе кои 9 месеци зборуваат на телевизија што треба да правиме. Последниот разговор го имавме синоќа во 1 часот, односно 7 часот навечер по американско време. Додека тие паметни луѓе спиеја. Луѓето треба да знаат колку напорно работевме за да го зачуваме угледот. Мојот предлог е да се дадат уште 50 дена за да се најде нов инвеститор, односно купувач за НИС. Им посакуваме на Русите секаков успех во ова. Ние не се мешаме во изборот, би сакале тие прво да ни понудат. Немаме проблем со тоа, право на сопственикот е да управува со својот капитал. После тоа, повеќе нема да имаме никаква можност, нашето земјиште ќе исчезне. После тоа, мораме, ако не се создаде договор за продажба, дури и тогаш нема веднаш да се национализираме, туку ќе воведеме наша администрација и ќе понудиме највисока можна цена и ќе им ја платиме на Русите - рече тој.

Тој ги повика Американците да прифатат и нагласува дека дал збор, и додава дека се надева дека санкциите еден ден ќе бидат укинати.

- Така преговараат... Тој е поткупен, нема ништо во тоа. Тоа е само игра на нерви, кој кого ќе обвини што не сака мир. И не дека се навистина блиску до решение - рече Вучиќ.

Ако дозволите рускиот банкарски сектор да финансира нуклеарни централи преку OFAC, а не ни дадете лиценца, тогаш само размислете дали сте фер кон Србија, рече Вучиќ.

- Ве молам, размислете уште еднаш и дајте ни лиценца за работа. И ние ќе дејствуваме во согласност со зборот што го дадов - рече Вучиќ.

Тој вели дека решението за сите санкции, вклучително и секундарните, е Американците да издадат лиценца за работа.

- Сите наши банки, ако не добиеме лиценца за работа, нема да работат од следниот понеделник. Сега мислам дека шансите, дури и по овој повик, се барем 50-50 дека ќе ја добиеме. И не ги барам за себе, туку за луѓето и граѓаните на Србија. Има уште многу проблеми, не е само плаќањето на пумпите. Како ќе ги исплатите платите? Проблемите секогаш доаѓаат еден по друг, чекам да видам што ќе биде третиот. Гас или што? И оваа мала земја не заслужуваше да ја плати највисоката цена за нечии конфликти - нагласи претседателот.

Тој ги замоли новинарите следниот пат снимателите да бидат пристојно облечени, а да не носат симболи што ги навредуваат институциите на оваа земја.

- Затоа што секој нареден пат ќе ги исфрламе. Еве каде ви се обраќам од РТС. Денес не му беше дозволен влез, а нема да му биде дозволен ниту во иднина, освен ако не се однесува правилно - рече тој.

Во врска со критиките на Марк Руте во врска со соработката со Кина, Вучиќ истакна дека најдобро би било да не се соработува со никого.

- Се дистанцирам од НАТО и сè што направи во 1999 година. Имаме добра соработка со нив, исто така сум среќен поради соработката со КФОР. Затоа, му благодарам на г-дин Руте што се дистанцира од мене. Ми направи услуга, немам проблем со тоа. Србија е слободна земја и ќе остане таква - рече претседателот.

Кога го прашаа зошто не им ја даваме веднаш највисоката цена на Русите, туку чекаме 50 дена, претседателот рече:

- Ако утре донесеме одлука за национализација, првата вест што ќе ја добиете од Н1 би била Захарова и другите. Бидејќи вашиот сопственик нема друга политика, план или програма, единственото нешто е да го нападнете Вучиќ. Како што можев да ве прашам кога пукав низ Сараево и убивав деца, бидејќи нема ништо што не сте лажеле за мене и моето семејство. И никогаш не ви сум одбил влез и секогаш сум подготвен да одговорам. Сакаме да бидеме фер кон Русите, сакаме да им овозможиме да направат чудо на светско ниво, да постигнат мир, да покажеме колку ни е грижа за пријателството и да бидеме добар домаќин за секоја инвестиција. Не воведовме присилни администрации. И сакаме да им дадеме уште 50 дена. А потоа нема веднаш да национализираме, ќе им ја дадеме најдобрата цена и веднаш ќе ја платиме целата цена! Сè! Бидејќи нашите долгорочни односи не се нешто што трае еден ден. А односите со Русија не завршуваат само со акции во НИС - рече претседателот.

Вучиќ истакна дека барањето на Американците е недвосмислено - дека трансакцијата мора да се изврши или лиценцата нема да биде продолжена.

- Потоа побараа мој збор, и писмено и усно. И го направивме тоа. Ја разбравме американската порака и верувам дека ги зголемивме шансите да ни биде доделена лиценца - рече тој.

Претседателот вели, кога го прашаа за Чациленд, дека еден човек излегол оттаму и ја нападнал опремата на телевизијата Н1.

- Остро го осудувам тој напад. И нема да додадам ништо за тоа што луѓето мислат за вашето известување. И што мислам јас за вашето известување. Тоа е неприфатлив напад и надлежните органи работат на тоа. А што се однесува до шаторските населби, бидејќи зборувате за нив, драги граѓани на Србија, погледнете со што си имаме работа. Гледате, тие велат дека шаторската населба ги мачи. И не им пречи шаторската населба во средината на Таковска, или каде што се сечат Кнежа Милоша и Булевар. Отидовте таму возбудено да известувате, викајќи дека таму се појавува нова слобода. Па, шаторите во Чациланд се поубави, а овие другите им пречат на сите, освен на вас. И кога зборувате за напади, колку ја информиравте јавноста кога еден човек влезе во шатор во Чациланд и застрела човек. Или не ви се допадна приказната затоа што жртвата беше од другата страна. И особено го осудувам нападот што се случи синоќа на вашиот митинг против новинарите на Информер. Ги повикувам надлежните органи да реагираат и да ги казнат насилниците - рече претседателот.

Вучиќ додава дека наскоро ќе има иницијатива, во врска со шаторите, и дека се надева дека наскоро ситуацијата ќе се нормализира во споредба со тоа како изгледаше претходно.

- Полицијата ја врши најтешката работа и секогаш е помеѓу карпа и натемна. Верувам дека одлично ја завршија работата и успеаја да спречат крвопролевање. Секој поединечен случај ќе биде истражен, но генерално мислам дека одлично ја завршија работата - истакна тој.

На прашањето за разговорите со Русите, Вучиќ истакнува дека нивниот избор не бил да ѝ понудат на Србија купување, туку дека тие се сопственици.

- Тоа би било исто како да сме сопственици на компанија во Москва, а против нас да се воведени санкции, а ние да не им понудиме на Русите да ја купат, туку на некој друг. Но, ние немаме проблем, тоа нема да ни го расипе односот со Русите. Во врска со заклучоците од вчерашниот самит. Устата на сите е полна со територијален интегритет. Да ви кажам нешто. Се врти и се врти. Секој прави што му паѓа на памет, според својата сила. Правите сили владеат со светот, тоа нема никаква врска со никакви права. Каква врска имаат овие санкции, Косово или Украина со правото. Кој е посилен е оној што угнетува, само прашање е колку можеш да се спротивставиш на силата - рече тој.

Тој вели дека штом ќе го чуе зборот „принцип“ од големите сили, го боли главата и се осврнува на принципите од претходните години, како и дека му останува уште една година од мандатот и дека ќе каже сè што мисли.

- Што се однесува до Ѓилас и Тепиќева, јас сум глушец, но патиштата, железниците, авиокомпаниите, болниците, училиштата ќе останат зад мене. А вам ќе ви останат 619 милиони што самите ги пријавивте во APR. Само напред, глувци - рече претседателот.

Зборувајќи за обвинувањата против „Сараево Сафари“, претседателот истакнува дека никој навистина не мислел дека е вистина, туку дека сакале да го кажат тоа.

- Имате стотици сведоци. Погледнете го добро тоа видео, ме гледа како држам статив. Им требаа три дена да си ја исплакнат устата со него, за некој подоцна да помисли дека има нешто таму. Така е секој пат, како кога ги водевме постапките во Сараево - рече претседателот.

Тој уште еднаш ги повика Американците да ни дадат лиценца за работа, а потоа го заврши своето обраќање.

Фото: Facebook/Александар Вучиќ