Јасмин Реџепи за Ал Џезира: Како референдумското прашање во 1991 беше јасно, а ова не е јасно?

Добивај вести на Viber

Јасмин Реџепи, познат македонски активист од исламската заедница, претседател на невладината ”Легис “, во својата колумна за Ал Џезира пишува дека политичкиот кампус кој го претставува актуелното референдумско прашање за нејасно и неповрзано, треба да се осврне на она од 1991 за независноста, кое, според хуманистот, суштински било двосмислено.

Реџепи е хуманитарен доброволец кој беше заложник на израелските специјалци кои го нападнаа турскиот бродот Мави Мармара во 2014-та додека носеше хуманитарна помош за настраданите од Газа

„Договорот со Грција вклучува промена на името на земјата под кое беше примена во Обединетите нации - Поранешна Југословенска Република Македонија, како и на уставното име на Република Македонија во Република Северна Македонија ерга омнес, тоа е името за сеопфатна употреба и во земјата и во Грција и Обединетите нации.

Иако ова е референдумски комплекс, тоа не е прв случај. Во првиот референдумот на 8 септември 1991 година за отцепување на Македонија од поранешна Југославија прашањето беше: "Дали сте за суверена и самостојна држава Македонија со право на влез во иден сојуз на независни држави на Југославија?" Тогашната влада и претседателот на Киро Глигоров тоа мудро го направија за да не го испровоцираат Слободан Милошевиќ, кој беше зафатен со создавање на Голема Србија и агресија на другите републики со злоупотреба на ЈНА.

Луѓето во Македонија ја разбраа оваа мудрост и излегоа за да ја одредат својата иднина. Нормално, иднината воопшто не беше розова, но немаше војна. Грција се противеше на употребата на името Македонија, го блокираа членство во ОН и под ембарго и само затоа што јужниот дел на географска Македонија е грчка провинција, која го носи името Македонија.

За да се излезе од оваа тешка криза, Владата на Македонија направи компромис, а тоа значеше промени на знамето и договор за промена на името во привремената референца ПЈРМ за меѓународна употреба во ОН, а одделно другите земји имаат право да го признаваат уставното име - Република Македонија. Во меѓувреме, продолжија преговорите со посредство на специјалниот претставник на ОН Метју Нимиц се до договорот во Преспа во 2018 година.

Сега, сомнежи дека прашањето за тековниот референдум на 30 септември е чувствително околу тоа дали граѓаните се повикани да гласаат за влез во ЕУ и НАТО, или за промена на името, што е, завиено во формулирањето на "Договор со Грција". Но, со оглед дека Грција во минатото успешно покажа дека има моќ да ја блокира Македонија во евро-атлантските интеграции, тогаш овие два елементи од прашањето се неразделни во контекст.

Втората дилема е идентитетот на етничките Македонци. Со Спогодбата од Преспа, освен за промена на името, не се менуваат имињата на етничките групи и јазици, така што Македонците остануваат Македонци, со фуснота дека граѓаните на Република Северна Македонија и македонскиот јазик остануваат. Бидејќи се зачувува етничкиот идентитет на најголемата етничка група, за многу интелектуалци договорот претставува најдобар компромис што досега можеше да биде постигнат.

Се додека не постои земја со име Јужна Македонија, секој ќе ја нарекува земјата со име Македонија, како и досега, бидејќи луѓето се склони на кратенки.

Меѓународниот притисок за решавање на спорот со Грција е толку голем што опозицискиот лидер на ВМРО-ДПМНЕне може отворено да повика на бојкот, но истакна дека граѓаните треба да дејствуваат во согласност со лично убедување, но сепак ставот го одобрува бојкотот“, вели Реџепи во својата колумна.