КАКО ПРОПАДНА ЈУГОСЛОВЕНСКИОТ БИЗНИС НА ВЕКОТ: „Југо“ тргна да ја освои Америка, а влезе во историјата како „најлошиот автомобил“

Добивај вести на Viber

Беше последниот ден од јули 1985 година кога бродот од пристаништето „Бар“ заплови за американскиот град Балтимор во сојузната држава Мериленд. Во својот труп, „Ерика Болтен“ го носеше југословенскиот одговор на мал, достапен автомобил за големиот американски пазар - Застава Југо.

Гордоста на Крагуевац, но и на СФРЈ, на патувањето ја придружуваа федералниот премиер Бранко Микулиќ и личноста од клучно значење за овој потфат, американскиот претприемач Малколм Бриклин. Според изворите, Југославија тој ден била на нозе.

Како сето тоа започна

Додека името на Малколм Бриклин често се поврзува со пристигнувањето на Југо на американскиот пазар, друг визионер всушност прв го препозна потенцијалот на југословенското „мало момче“.

Ова е Миро Кефурт, американски индустријалец со чешко потекло. Назад во раните 1980-ти, Кефурт го виде потенцијалот на автомобилот Застава како достапно и едноставно превозно средство за американскиот пазар. Така, во 1982 година воспоставил контакт со Крагуевачка Застава, предлагајќи да увезува автомобили во САД.

За да ја реализира својата идеја, тој основал нова компанија „Yugo Cars Inc.“ со седиште во Калифорнија. Со потребната дозвола од Fiat, кој како стратешки партнер го имаше одлучувачкиот збор за извозот на сите модели на Zastava, Кефурт почна да ги гради темелите за идна продажба.

Првите југо, во боите на американското знаме – црвена, бела и сина – беа прикажани на јавноста во 1984 година на саемот за автомобили во Лос Анџелес. За жал, Југото не ги исполнуваше тогашните стандарди на американскиот пазар, а Миро беше подготвен да се пензионира додека не дојде Бриклин.

Тој го посетил и автосалонот во Лос Анџелес и, според изворите, откако го видел возилото, веднаш се упатил во Крагуевац на преговори.

Откако дознал дека Кефурт веќе ги поседува правата на првите 5.000 единици, успеал да стапи во контакт со него и да ги откупи правата на Yugo Cars Inc за само 50.000 долари и ја преселил операцијата од Калифорнија во Њу Џерси.

Пред да се појави на американскиот пазар, Yugo претрпе повеќе од 500 модификации, како што се додавање на бришач на задното стакло и кадифени седишта, за да биде попривлечен и поудобен.

Маркетинг кампања за Југо ГВ

Брендиран како Yugo GV (Great Value), автомобилот, произведен во социјалистичка земја, излезе во продажба во САД на 24 август 1985 година.

- Најевтиниот нов автомобил во Америка - беше пораката што требаше да ја рашири веста за автомобил кој „ќе го однесе својот сопственик насекаде, од градските улици до нерамен терен и автопатиштата“.

Критика и конечен крај

Во својот преглед, Лос Анџелес Тајмс на 9 август 1986 година, веќе во третиот пасус, истакна дека Југо ГВ е наречен „најлошиот автомобил во Америка“.

Тајмс исто така известува дека неговите критичари велат дека автомобилот е бучен, непријатен и слаб.

Вилијам Прајор, претседател на Југо Америка, тогаш изјави дека Југото „нема стил, мода или перформанси кога станува збор за забрзување или свиоци“.

- Се обидуваме да продадеме концепт. Се истакнува во паричниците на луѓето – рече тогаш.

Лос Анџелес Тајмс исто така наведе дека откако е претставен Југо во САД, направени се вкупно 176 промени, од кои повеќето се однесуваат на удобноста и практичноста. На пример, производителот ги подобри заптивките на прозорците за да ја намали бучавата од ветерот.

Во првата година на американскиот пазар беа продадени 3.895 од овие автомобили. За седумте години што беше присутен во САД, продадени се 141.651 примероци од крагуевачкиот „Југиќ“.

Со избувнувањето на војната во Југославија и воведувањето санкции против СР Југославија во 1992 година, беше означен крајот на приказната за Југо ГВ.