ШТО ЈА ОЧЕКУВА КИНЕСКАТА ЕКОНОМИЈА СЛЕДНАТА ГОДИНА? Покрај трговската политика на Доналд Трамп, тие се соочуваат со уште два големи предизвици

Добивај вести на Viber

Ако Кина сака да постигне раст на БДП од 5 отсто следната година, креаторите на политиката ќе треба да надминат три клучни предизвици: секторот на недвижности, билансите на локалната самоуправа и трговската политика на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп.

Растот на бруто домашниот производ (БДП) на Кина забави во текот на првите три квартали од 2024 година, од 5,3% на 4,7%, а потоа на 4,6%, зголемувајќи ги стравувањата дека земјата нема да ја исполни својата годишна цел за раст од околу 5%. Сепак, најновите податоци сугерираат дека кинеската економија конечно закрепнува.

Економската активност во Кина е релативно слаба од кризата предизвикана од пандемијата COVID-19. Ова не беше неочекувано, барем не на почетокот.

Три години затворања поврзани со пандемијата ги оптоварија билансите на домаќинствата, корпорациите и локалните власти. Падот на деловната доверба - делумно како одговор на регулаторните мерки во финансискиот сектор, недвижностите и економијата на платформата - дополнително ја искомплицира ситуацијата.

На почетокот на 2021 година, кога САД излегоа од најлошото заклучување на пандемијата, американските домаќинства брзо почнаа да ги трошат своите заштеди.

Спротивно на тоа, кинеските домаќинства продолжија да акумулираат заштеди дури и по завршувањето на мерките за заклучување. Помеѓу јануари 2020 година и август 2024 година, депозитите на кинеските банки на домаќинствата пораснаа за 65,4 трилиони јуани (9 трилиони американски долари), при што значителен удел имаат побогатите граѓани.

Во овој период, кинеската влада воведе одредени стимулативни политики, но, за разлика од претходните кризи, се воздржуваше од агресивни стимулативни мерки, поради загриженост за можни несакани ефекти.

Огромниот стимулативен пакет што го воведе владата по глобалната финансиска криза во 2008 година го поттикна растот, но исто така го надува балонот за домување, го зголеми долгот на локалната самоуправа и ја намали инвестициската ефикасност.

Пресметките на владата се сменија на крајот на третиот квартал од 2024 година, кога стана јасно дека на кинеската економија и е потребна дополнителна поддршка за да го зголеми растот.

На крајот на септември, гувернерот на Народната банка на Кина, Пан Гонгшенг, најави три мерки: намалување на коефициентот на задолжителната резерва на банките, намалување на каматните стапки и создавање монетарни инструменти за поддршка на берзата.

Покрај тоа, на 12 октомври министерот за финансии Лан Фоан најави нови фискални мерки насочени кон решавање на проблемите со долгот на локалната самоуправа, стабилизирање на пазарот на недвижности и поддршка на вработувањето. На почетокот на ноември, Лан го претстави планот за замена на долгот на локалната власт во вредност од 10 трилиони јуани.

 Пан и Лан предложија дека се работи на дополнителни стимулативни мерки, при што Лан истакна дека кинеската централна влада сè уште има значителен простор да ги зголеми долговите и дефицитите.

Најновите податоци за високофреквентните економски показатели – кои најбрзо реагираат на макроекономските промени – покажуваат дека владините мерки почнале да имаат ефект речиси веднаш.

Во октомври вкупното „социјално финансирање“ (вкупно финансирање на реалната економија) порасна за 7,8% на годишно ниво, додека банкарските кредити пораснаа за 7,7%.

Продажбата на мало порасна за 4,8% на годишно ниво, што е зголемување од 1,6 процентни поени во однос на претходниот месец. Индексот на менаџери за набавки во производството достигна 50,1, по три месеци под границата од 50, и дополнително се зголеми на 50,3 во ноември.

Повеќе добри вести доаѓаат со падот на стапката на невработеност во градовите за 0,1 процентен поен во октомври, на 5%. Дури и пазарот на недвижности благо закрепна, иако продажбата на земјиште и инвестициите во недвижности останаа слаби. Доколку продолжат овие позитивни трендови, растот на БДП веројатно ќе се врати на околу 5% во четвртиот квартал од 2024 година.

Сепак, прогнозата за 2025 година е помалку јасна. Ако Кина сака да постигне раст на БДП од 5% следната година - под претпоставка дека тоа е целта на владата - креаторите на политиката ќе треба да се справат со три клучни предизвици, почнувајќи со стабилизирање на секторот за недвижности, кој придонесува со околу 20% од растот на БДП и сочинува 70% од богатството.

Друг предизвик се билансите на локалните самоуправи. Недостатокот на средства неодамна ги принуди локалните власти да ги намалат трошоците, како што се платите на државните службеници, и да ги зголемат приходите, што вклучува наплата на назад даноци од компаниите, па дури и апсење на приватни претприемачи од други региони. Ниту една од овие мерки не е добра за раст.

Третиот клучен предизвик со кој ќе се соочи Кина во 2025 година е трговската политика на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп, кој вети дека ќе воведе царини од 60 отсто на целиот увоз од Кина во текот на неговата прва година на функцијата.

Бидејќи кинескиот извоз во САД сочинува 3% од БДП, таквите тарифи - па дури и многу пониски - би можеле значително да влијаат на растот во 2025 година. Инвестициската банка UBS, на пример, предвидува дека растот на кинескиот БДП ќе забави до 4% во таа година.

Во Кина се води дебата за тоа дали на економијата и се потребни структурни реформи или дополнителен макроекономски стимул. Вистината е дека и требаат и двете. Одлучен стимулативен пакет, со силна фискална компонента, мора да биде првиот чекор, бидејќи ќе има најголемо моментално влијание.

По спроведувањето на овој пакет, владата треба да се фокусира на структурни реформи, со цел зајакнување на довербата на потрошувачите, инвеститорите и претприемачите.

Кинеската влада објави неколку политички документи со цел враќање на довербата во изминатата година.

Но, бидејќи учесниците на пазарот не се целосно убедени, мора да оди понатаму, храбро и видно да ги спроведе некои од најавените мерки, како што е зајакнувањето на заштитата на приватните компании. Ограничувањето на ревизиите на старата даночна евиденција од страна на локалните власти за да се најдат пропуштени плаќања, исто така, значително ќе придонесе за зајакнување на довербата во деловниот сектор.