Што се случува во Непал? Запален парламентот и згради на институции, политички партии

Добивај вести на Viber

Непал со денови е потресен од најмасовните и најнасилни протести во последните децении. Немирите траат неколку дена, кулминирајќи со палење на државни институции, седишта на политички партии, па дури и на голем медиум, додека домовите на некои истакнати политичари се исто така запалени. Вистинска битка се води на улиците на главниот град Катманду и други градови меѓу демонстрантите и полицијата - употребени се солзавец, водни топови, гумени куршуми и вистински куршуми.

Досегашниот биланс: најмалку 22 мртви и речиси 200 повредени.

Зошто избувнаа протестите во Непал?

Немирите започнаа откако владата минатата недела одлучи да забрани 26 платформи на социјалните медиуми - вклучувајќи ги Фејсбук, Инстаграм и Вотсап - поради наводно нерегистрирање во Министерството за комуникации и информатичка технологија.

Критичарите ја сметаа забраната за обид за задушување на борбата против корупцијата и слободата на говорот. Иако мерката беше укината во понеделник, таа само поттикна подлабоко незадоволство кај помладата генерација.

Како протестите станаа насилни?

Илјадници демонстранти, претежно млади луѓе кои се идентификуваат како „Генерација З“, излегоа на улиците на Катманду и други градови. Полицијата употреби солзавец, водни топови, гумени куршуми и вистински куршуми додека демонстрантите ја пробија оградата на парламентот и ја запалија зградата на законодавната власт, седиштето на владејачката партија и домот на поранешниот премиер Шер Бахадур Деуба.

Во судирите загинаа 22 лица, а речиси 200 беа повредени. Меѓу повредените има и такви со прострелни рани.

Кој сега го води Непал по оставката на премиерот?

Со оставката на премиерот Оли, Непал ефикасно остана без политички лидер. Непалската армија веќе е распоредена на улиците, а нејзиниот командант, генерал Ашок Раџ Сигдел, предупреди дека „сите безбедносни институции ќе преземат мерки за да ја вратат контролата“.

Во исто време, тој повика на дијалог, но не е јасно со кого би можел да преговара, бидејќи протестите немаат централен лидер. Единствениот истакнат политичар кој отворено ги поддржува демонстрантите е градоначалничката на Катманду, Балена Шах.

Кои се демонстрантите и што бараат?

Протестите ги предводеа млади луѓе, особено студенти и ученици, кои бараат две работи:

- трајно укинување на забраната за социјалните медиуми (што веќе се случи)

- крај на системската корупција

Што значат слоганите #NepoKids и #NepoBaby?

Слоганите #NepoBaby и #NepoKids, кои се однесуваат на привилегираните деца на политичарите, станаа посебен симбол на протестот. Виралните снимки од нивниот луксуз - луксузни автомобили, патувања и брендирана облека - предизвикаа негодување кај младите луѓе кои се борат со невработеноста и сиромаштијата.

За демонстрантите, тоа е олицетворение на корупцијата и социјалната нееднаквост.

Зошто Непал е политички нестабилен?

Непал има долга историја на политичка нестабилност. Од 2008 година, 14 влади се сменија, од кои ниту една не го заврши целиот петгодишен мандат.

1951 година – Режимот на Рана е соборен и е воведена парламентарна демократија.

1961–1990 година – Кралот Махендра воведува авторитарен систем „Панчајат“. По протестите во 1990 година, е обновен повеќепартискиот систем.

1996–2006 година – Маоистичкото востание ескалира во граѓанска војна во која се убиени повеќе од 17.000 луѓе.

2006–2008 година – Протестите доведоа до укинување на монархијата и прогласување на република.

2015 година – Усвоен е нов устав.

2015–2024 година – КП Шарма Оли станува премиер четири пати, но ниту една влада не преживува до крајот на својот мандат.

Непал веќе помина низ крвави немири – 18 лица загинаа за време на протестите против кралот во 2006 година, а оваа година во март имаше нови судири меѓу поддржувачите на монархијата и полицијата.

Што би можело да се случи следно?

Иако премиерот поднесе оставка, сосема е неизвесно дали ова ќе ги смири протестите. Голем дел од учесниците на улиците сега бараат не само промена на врвот на владата, туку и распуштање на целата влада, па дури и распишување нови избори. Таквото сценарио би можело да предизвика понатамошна дестабилизација во земјата која веќе со години е потресена од политичка нестабилност.