ВЕТУВАЊЕТО „СВЕТ БЕЗ НУКЛЕАРНО ОРУЖЈЕ“ ЌЕ ПОЧЕКА: Новиот извештај покажува колку инвестирале земјите во „оружјето на смртта“

Добивај вести на Viber

И покрај големите ветувања на минатогодишниот самит на Г7 во Хирошима за преземање конкретни чекори за „преземање чекори за создавање свет без нуклеарно оружје“, најбогатите земји во светот продолжија да се вооружуваат со нуклеарно оружје.

Минатата година нуклеарните сили потрошија дури 10,7 милијарди долари повеќе за нуклеарно оружје отколку претходната година. Последниот извештај на Меѓународната кампања за укинување на нуклеарното оружје открива дека деветте земји кои официјално поседуваат нуклеарно оружје одвоиле рекордни 91,4 милијарди долари за својот арсенал.

Зголемувањето од 13 проценти е во голема мера резултат на трошоците на Вашингтон. Уделот на САД во вкупните трошоци, 51,5 милијарди долари, е поголем од сите други земји со нуклеарно оружје заедно и претставува 80 отсто од зголемувањето на трошоците во 2023 година. Иако најголем трошач, САД не произведоа ниту една нова боева глава.

Наместо тоа, тие трошат пари за модернизација и планираат да ги заменат сите свои нуклеарни системи со понови верзии во следните неколку децении. Кина ја престигна Русија како втор најголем потрошувач со 11,9 милијарди долари, а Русија е трета со 8,3 милијарди долари. Следува Велика Британија со 8,1 милијарди, Франција со 6,1, Индија со 2,7, Израел со 1,1, Пакистан со 1 милијарда и Северна Кореја со 856 милиони долари.

Во текот на изминатите пет години, глобалните трошоци за нуклеарно оружје се зголемија за една третина. Податоците од Стокхолмскиот институт за мировни истражувања покажуваат дека бројот на активни нуклеарни боеви глави е исто така малку поголем, на 9.585, најмногу поради тоа што Кина го зголеми својот арсенал од 410 на 500. Главните нуклеарни сили остануваат, како што се од 1950-тите, САД и Русија, кои поседуваат околу 90 отсто од сите боеви глави.

Русија има распоредени или складирани 4.380 нуклеарни боеви глави, во споредба со американските 3.708, Пекинг го удвои својот нуклеарен арсенал помеѓу 2020 и 2023 година и интензивно го надградува секој дел од својата стратешка нуклеарна тријада.

Наместо да планираат нуклеарно разоружување, сите нуклеарно вооружени држави се чини дека планираат да одржуваат големи арсенали за неодредена иднина. Како такви, тие се спротивни на целите на Договорот за неширење на нуклеарно оружје, кој е ратификуван од 190 земји во светот. Сите девет нуклеарни сили продолжуваат да ги модернизираат своите нуклеарни сили со значителна брзина, при што некои дури додаваат нови видови и/или ја зголемуваат улогата на нуклеарното оружје во националната стратегија. НАТО во неделата соопшти дека се соочува со зголемена закана од Русија и Кина во преговорите за распоредување на повеќе нуклеарно оружје, отстранување од складиштето и ставање на подготвеност.

Потегот кон свет без нуклеарно оружје е во мирување од почетокот на војната во Украина. Белата куќа го прекина билатералниот дијалог за стратешка стабилност со Русија, а Кремљ соопшти дека нема да учествува во нуклеарниот договор Новиот СТАРТ кој ја контролира трката за нуклеарно вооружување меѓу Москва и Вашингтон.

Нема комуникација ниту меѓу САД и Кина, бидејќи Пекинг јасно стави до знаење дека не е заинтересиран за контрола на вооружувањето додека нејзиниот сопствен арсенал не се спореди со оној на двете најголеми нуклеарни сили.

Критичарите предупредуваат дека милијардите долари кои се трошат секоја година за нуклеарно оружје се погрешна распределба на јавните средства и дека потпирањето на доктрината за нуклеарно одвраќање е опасно. Одвраќањето е стратегија од Студената војна која тврди дека државите со нуклеарно оружје нема да се напаѓаат едни со други поради страв од масовна одмазда или заемно обезбедено уништување. Сепак, до денес останува контроверзно дали одвраќањето навистина функционирало за време и по Студената војна.