ВЛАДАТА БАРА 29 МИЛИОНИ ЕВРА: Економијата лази, задолжувањата ударнички?

Добивај вести на Viber

Денеска, според објавените проспекти на Министерството за финансии, Владата продава записи со рок на доспевање од 364 денови и записи со девизна и денарска клаузула со рок на враќање од 182 дена, во вкупна вредност од скоро 29 милиони евра. До крајот на оваа година, вклучувајќи го и денешениот ден на задолжување на домашен терен, Владата планира да спроведе 16 аукциски денови. Имено, уште 16 пати ќе продава државни хартии од вредност, записи и обврзници, преку кои ќе обезбедува пари, кои главно се намаенети за враќање на веќе доспеани обврски кон кредиторите. Контрола, одговорност и отчетност за задолжувањaта ... Според предложениот ребаланс на Буџетот, Владата до крајот на годината планира внатрешното задолжување да остане на исто ниво предвидено со сегашниот буџет од 1,372 милијарди евра, надворешното да се намали, но затоа пак продлабочениот буџетски дефицит ќе го финансира со државните депозити, дел од нив што се планирани и за догодина. Дел од економистите подолого време алармираат на два фактори кога се анализираат задолжувањата, прво каде завршуваат парите и второ дали темпото на зедолжување е проследено со соодветни стапки на раст на економијата, односно дали и колку задолжувањата придонесуваат кон зголемување на растот. “Во така изградениот однос кон долгот, власта не ја поколебуваат ниту податоците за значително побрзиот пораст на долгот од растот на БДП што води кон должничко ропство. Отплатата на каматите и главниците во последните три години го надминува растот на БДП. Ланскиот БДП порасна за 3,7%, а износот на ануитетските исплати (камта плус главница) претставуваше 6,23% од БДП. Ануитетската отплата, пак, лани достигна износ од 19,31% од буџетската потрошувачка. Со овие податоци се виде дека не беше случајна трката за емитирање на еврообврзници од половина милијарда евра, од 270 милиони и од 450 милиони евра. Станува очигледно дека без нив, уште лани, не ќе можеа да се задоволат дел од предвидените буџетски потреби“ - пишува во својата колумна економистот Крсте Шајноски. Растечниот тренд на јавниот долг беше нотиран и во последниот извештај на кредитната агенција “Фич“ која оценката за Македонија од ББ+ ја намали на ББ со негтивен изглед. Во извештајот, аналитичарите го нотираат намалувањето на економсиот раст но и се укажува и на задолжувањата. “По најновиот ребаланс на буџетот повторно има надминување, односно неостварување на фискалните цели што значајно придонесе за значителен пораст на долгот до 40% од БДП до крајот на 2016 година, од 34% од БДП во 2012 година. И овие показатели се далеку под средната вредност од 51% од БДП, но долгот се очекува да остане на нагорен тренд“- се наведува во оценката на агенцијата која анализира дека растат долгорочните долгови, а цената на новата Еврообврзница ја поврзуваат со ризикот од политичката криза. За да се зголеми контролата врз идните задолжувања, Демократскиот сојуз до Собранието поднесе предлог законски измени со кои се бараше за секое задолжување поголемо од 100 милиони евра, да одлучува парламентот. Минатата недела, владеачкото мнозинство го одби предлогот, односно не прифати измена на сегашното законско решение. Од собраниската говорница, пратеникот Павле Трајанов рече дека овој предлог не е непозната пракса а е со цел да се зајакне контролата врз новите задолжувања. “Не може без транспарентна постапка да се зголемува јавниот долг, да нема стратегија каде ќе одат парите, дали ќе се зголеми БДП, ако парите се за клиентелизам и предизбори“ – изјави Трајанов од Демократски сојуз. Според последните расположливи податоци од Министерството за финансии заклучно со вториот квартал од годинава Јавниот долг изнесува 4,2 милијарди евра или 45,3 % од Бруто домашниот производ. Во поскедните шест години, или во однос на состојбата во 2011 година, нивото е зголемено за 1,8 милијарди евра. Имено пред шест години Јавниот долг изнесувал 32% од БДП а сега е зголемен за 45,3%. Според овој критериум Македонија сеуште е во групата на умерено задолжени економии, но дел од аналитичарите сметаат дека овие бројки не се конечни, односно не ја одразуваат целосната состојба со задолжувањата со оглед дека во методологијата не се вклучени и оние заеми на јавниот сектор за кои не гарантира дражавата, а исклучени се и обврските на Народната банка. Инаку, според критериумот на Бруто надворешна задолженост, земјава е во групата на високо задолжени економии. Бруто надворешниот долг заклучно со првиот квартал од годинава изнесува 70,9% од БДП. Р.ф.