Врз основа на кои критериуми банките одлучуваат дали ќе добиете кредит или не?

Добивај вести на Viber

Иако, банките во моментите кога ја донесуваат одлуката за тоа кого и колку ќе го кредитираат, тие се обврзани тоа да го направат според детална анализа, сепак иднината е неизвесна и моменталните сознанија не секогаш успешно ја предвидуваат. пишува Тања Ѕалева, Стопанска банка , а.д. Битола Банките во Република Македонија, со последните објавени податоци покажуваат назадување во нивното работење. Нефункционалните побарувања кои ги имаат кон своите клиенти, по светската финансиска криза од 2008 година, се во постојан пораст што говори многу за економската состојба во која се наоѓа нашата држава, односно говори за финансиската состојба на секој бизнис/поединец засебно. Поради ваквата ситуација во земјата, Народната банка на Р. Македонија ги шири обрачите со кои ги стегаше комерцијалните банки, а се со цел тие да имаат што повеќе средства кои ќе можат да ги пласираат на пазарот по соодветни цени, од каде се очекува заживување на економија во целост. Од друга страна пак, за да исполни една од своите основни цели  НБРМ постојано будно го следи работењето на банките. Со донесувањето на актите (одлуки, супервизорски циркулари итн.), кои банките се должни да ги почитуваат, таа го насочува и контролира нивното работење. Од тука, банките не само поради НБРМ, ами и за постигнување на нивната основна цел –максимизирање на профитот, потребно е паметно да ги пласираат своите средства во што е можно помалку ризични пласмани. За да се заштитат банките мора да знаат кому и зошто ги даваат своите средства, но уште поважно е да ги обезбедат своите пласмани со што е можно поквалитетни и поквантитени колатерали. Поради тоа, банките користат најразлични модели на кредитни анализи преку кои ја оценуваат ризичноста на секоја инвестиција/пласман. Најчесто банките го користат методот на кредитна анализа познат како 5К. За потребите на кредитната анализа кредитобарателот се анализира според капацитетот, капиталот, колатералот, условите и карактерот. Капацитет (capacitеs) -банките секогаш кога ги даваат своите средства на користење на својот клиент, тие ја оценуваат неговата способност да го врати својот долг кон банката. Всушност ова е најважно К за банките, бидејќи на крајот на денот, секоја банка ги сака своите пари назад. Најчесто анализата на капацитетот на клиентот се состои од следниве компоненти: анализа на паричните текови, кредитната историја на клиентот и алтернативните извори на средства кои му се на располагање на клиентот при враќањето на неговиот долг кон банката; Капитал (capital) – капиталот ја претставува инвестиција на сопственикот во својот бизнис, односно тоа се неговите сопствени средства кои би биле изгубени во случај бизнисот да пропадне. Банките секогаш сакаат да знаат со каков капитал располага кредитобарателот. Дали има доволно сопствени средства кои ќе ги вложи во бизнисот за кој бара кредитна поддршка? Важно е да се знае дека ниту една банка во светот не кредитира 100% од финансиските потреби на некој проект; Услови за обезбедување на кредитот (collateral) –банките секогаш практикуваат повратот на своите пласирани средства да го обезбедат преку добивање на соодветен и квалитетен колатерал од страна на кредитобарателот. Со тоа, банката ќе се осигура во вистинската посветеност на кредитобарателот кон бизнсиот кој го почнува и неговите чесни намери кон банката; Услови во кои работи кредитобарателот (conditions) -деловното окружување во кое работи кредитобарателот е исто така многу важно за банката при кредитната анализа, со цел да има увид во надворешните фактори кои можат да бидат надвор од контрола на кредитобарателот, како на пример економски и безбедносни ризици за конкретниот бизнис. Исто така, банките прават целосна анализа од сите аспекти на можноста за успех на бизнисот во кој инвестираат и при тоа тие настојуваат да согледаат дали нивната инвестиција ќе му помогне на кредитобарателот или само ќе му биде дополнителен товар, што во некои случаи придонесува за пропаѓање на бизнисот; Карактер (character) – на банките, исто така, му е важна личната историја на кредитобарателот. Банките се интересираат кој сте вие, каде живеете, какво образование имате, кое е вашето работно искуство, какво работно искуство имате во бизнисот за кој барате кредитна поддршка, дали имате кредитни обврски и заостанати долгови, каков е вашиот углед во околината во која живеете и работите итн. Од тука, за да можат банките да се сигурни во враќањето на нивните инвестиции тие мора добро да анализираат на кого, како и зошто му ги даваат своите средства на користење. Иако, банките во моментите кога ја донесуваат одлуката за тоа кого и колку ќе го кредитираат, тие се обврзани тоа да го направат според детална анализа, сепак иднината е неизвесна и моменталните сознанија не секогаш успешно ја предвидуваат. Затоа, покрај тоа што ќе се оцени бонитетот на клиентот, банките секое свое побарување мора да го обезбедат со соодветен колатерал, кој би го искористиле за да ги затворат во целост своите побарувања кон конкретниот клиент доколку тој стане несолвентен односно престане да плаќа и замине на достасани или во најлош случај нефункционални конта. Банките при извршувањето на својата основна дејност мора да посветат најголемо внимание на тоа каде ги пласираат своите средства, како ги обезбедуваат своите идни приноси и кој е нивниот опортунитетен трошок.