ЗОШТО РАБОТНИЦИ ОД БАЛКАНОТ И СТРАНСТВО ЗАМИНУВААТ НА РАБОТА ВО СРБИЈА: Дали добро заработуваат?

Добивај вести на Viber

Српскиот Министер за градежништво, транспорт и инфраструктура, Горан Весиќ изјави дека Србија почнала да увезува работници „што е добро, бидејќи тоа значи дека напредувала и дека е земја во која може да се заработи“.

Имено, Весиќ за весникот „Вечерње новости“ објави дека претстои либерализација на трудовото законодавство и оцени дека во Србија 30 отсто од сите вработени во градежништвото се странци, а нивното учество во земјоделството е уште поголемо.

Запрашан за злоупотребите, односно работодавачите кои ги заменија домашните работници со странски, Весиќ рече дека такви злоупотреби има и во Европската унија, но дека тоа не значи дека работната сила не треба да доаѓа во Србија.

Стручната јавност и синдикалните организации во Србија, иако не негираат дека е сосема легитимно странските работници да најдат работа во нашата земја, истакнуваат дека причината поради која тоа го прават не е затоа што тука можат добро да заработат и трудовото законодавство е добро, но затоа, меѓу другото, многу српски работници заминуваат во странство „по леб и путер“, па во некои сектори има недостиг од работна сила. Исто така, странските работници, во градежниот и земјоделскиот сектор за кои зборуваше министерот Весиќ, доаѓаат да работат во Србија бидејќи земјите од кои доаѓаат се уште посиромашни од нашите. Проблем е што дел од работодавачите ја користат тешката финансиска состојба на работниците од странство и им исплаќаат минимална плата. На тој начин ја намалуваат цената на трудот, што е вообичаено во Србија во тие индустрии, и отпуштаат домашни работници за да ги намалат трошоците за плати и со тоа да соберат поголем профит.

Претседателката на Сојузот на слободни и независни синдикати, Ранка Савиќ, за „Данас“ вели дека синдикалците не се против странските работници да доаѓаат да работат во Србија и дека мора да имаат исти услови за работа и плати како и домашните вработени.

- Како што очекуваме квалитетни услови за работа и пристојни плати за нашите работници кои заминуваат во странство, така и синдикатите треба да се залагаат странските работници во Србија да имаат исти права и статус како домашните работници. Меѓу другото, тоа значи дека тие треба да земаат соодветна плата, а не таа да биде пониска од онаа што ја добиваат нивните српски колеги. Властите во Србија го олеснија доаѓањето на странски работници во нашата земја. Сега треба само да се пријават во надлежната полициска станица и тоа е се. Се разбира, ние како синдикат не сме против доаѓањето на странски работници и мораме да се интересираме и да ги браниме нивните права. Во конкретната ситуација, се соочуваме со фактот дека за одреден број работници од странство на привремена работа во Србија не се знае во какви услови се сместени, како се хранат, дали им е дозволено слободно да се движат, дали се почитуваат нивните работнички права, какви се нивните работни услови и плати. Затоа, кога се носат законски решенија со кои се регулира статусот на странските работници, треба да се внимава да нема разни злоупотреби и прекршувања на нивните човекови и работнички права - наведува Ранка Савиќ.

Таа додава дека во Србија има несовесни работодавци кои се подготвени да ангажираат странски работници за минимална плата, но и да ги користат како поевтина работна сила и да ги отпуштат локалните работници кои претходно ги ангажирале.

- Знаеме за вакви случаи и како синдикат реагиравме на нив. Проблемот е што властите во земјава не се заинтересирани да решаваат вакви ситуации во кои се евидентни злоупотребите и прекршувањата на работничките права. Без разлика на пријавите до трудовиот инспекторат, тие не излегуваат на терен и не преземаат ништо за да ги истражат овие случаи. Синдикатите треба максимално да се ангажираат во заштитата на правата на странските работници на ист начин како што тоа го прават кога станува збор за домашните работници, а колку успех ќе има во таа борба зависи пред се од силата што ја поседува синдикалното движење - Посочува претседателот на АСНС.

Според неа, целосно неточно е тврдењето на министерот Весиќ дека Србија станала посакувана дестинација за доаѓање на странски работници бидејќи таму можат добро да заработат, а покрај тоа што работодавците вработуваат странски работници затоа што можат да им платат помалку, Причината за нивното доаѓање е и фактот што има недостиг од домашна работна сила во одредени економски сектори.

- Тие наши работници ја напуштија Србија затоа што немаше работа за нив или не беа доволно платени во земјата, па мораа да одат во странство за да заработат. Наместо да се фалат со работи кои не одговараат на фактите, подобро би било властите во Србија да се занимаваат со обезбедување подобри услови за живот и работа во земјата. На овој начин би се намалил бројот на работници кои заминуваат во странство. Во моментов не е така, ниту Србија може да се дефинира како земја во која може добро да се заработи - вели Ранка Савиќ.

И економскиот аналитичар Бранко Павловиќ посочува дека зголемениот број на вработени во градежништвото и земјоделството во Србија не ги одразува добрите резултати и успехот на домашната економија, туку пред се недостатокот на работна сила во одредени сектори.

- Ова е особено изразено кога се во прашање  сезонските работи во земјоделството и градежништвото. Во оваа смисла, добро е што странските работници доаѓаат во Србија да ги пополнат тие работни места. Без нив, едноставно би било невозможно да се функционира во одредени сектори. Се разбира, тие не доаѓаат затоа што овде работите се многу добри, туку затоа што платите во нивните земји се пониски од оние во Србија. Повторно, тоа не значи дека платите во Србија се добри, а доказ е што голем број наши работници заминуваат во странство во потрага по подобар живот - вели Павловиќ.

Тој додава дека проблемот е и тоа што во Србија има голем број луѓе во канцеларијата за труд кои едноставно не сакаат да се вработат во сектори како што се градежништвото или земјоделството, туку избираат да се приклучат на некоја од владејачките партии, надевајќи се дека ќе добијат некоја канцелариска работа. Други не сакаат да работат за ниски плати и се свртуваат кон криминалот.

- Според тоа, причините за приливот на работна сила од странство не се оние што ги изнесе министерот Весиќ, туку се сосема различни. Државата не треба да се меша во тоа колку работодавачите ги плаќаат вработените за одредено работно место бидејќи се работи за пазарна економија, освен во случај ако работодавачот плаќа странски работници под минималната плата, што е незаконски. Синдикатите, пак, треба да ги заштитат правата на сите вработени и да контролираат дали подеднакво се вреднува трудот на домашните и странските работници. Како и да се реагира во случаи на злоупотреба, на пример кога работодавач отпушта домашни работници за да ги замени со странски работници кои ќе плаќаат помалку - заклучува соговорникот.