ЧЕТИРИ НАЈГОЛЕМИ ПРОБЛЕМИ НА ЕВРОПСКОТО ЗЕМЈОДЕЛСТВО: Влијаат на цената на храната, а ЕУ не може да се договори околу нив

Добивај вести на Viber

Дебатите за земјоделството и храната добија нови димензии во претходната година - еве како изгледаше земјоделството во Европската унија во 2023 година и кои беа неговите најголеми предизвици.

Има се повеќе тешкотии во обидот да се натера ЕУ да се справи со процесите на донесување одлуки засновани на консензус, но и со увозот од Украина и Зелената агенда. Сетете се на четирите клучни настани во европското земјоделство во 2023 година.

1. Колапс на програмата „Фарма до вилушка“.

На некој начин, одлуките за храна и земјоделство во 2023 година се позабележителни за она што не се случило отколку за она што се случило. Многу закони и реформи кои беа планирани како дел од стратегијата „Фарма до вилушка“ не беа спроведени, или беа „заглавени“ во различни фази од политичкиот процес.

Регулативите што успеаја да ја поминат фазата на предлози, како што се Регулативата за пестициди (SUR) и предлогот за либерализација на новите технологии за геном, наидоа на пречки во Европскиот парламент или кај министрите на земјите додека дебатите за земјоделството стануваа сè пополаризирани.

Двата предлози се уште се на маса, но не е јасно дали ќе бидат спроведени до крајот на мандатот. Судбината на СУР е особено неизвесна, бидејќи Собранието гласаше за блокирање не само на весникот, туку и за натамошни дискусии за него.

Многу елементи кои Европската комисија ги замисли како дел од оваа иницијатива остануваат „непредложени“, бидејќи ЕК се уште не го стави на маса ветениот Закон за одржливи системи за храна, како и реформата на правилата за благосостојба на животните.

2. Увоз од Украина

Војната во Украина сè уште трае и имаше големо влијание врз земјоделскиот сектор. Загубите во 2022 година се проценуваат на околу 36,9 милиони евра, а Брисел ја подигна тензијата поради нарушувањата на пазарот предизвикани од растот на увозот од Украина.

ЕУ одлучи да ја либерализира трговијата со Киев уште во јуни 2022 година, што доведе до пораст на увозот што ги намали цените. Конкретно, Унгарија, Бугарија, Полска, Словачка и Романија беа загрижени за ова. Затоа во мај беше воведена привремена забрана за увоз од Украина. Европската комисија одлучи да не ја продолжи оваа мерка, но Унгарија, Полска и Словачка еднострано ја воведоа на ниво на земја и таа продолжува. Овој потег се смета за кршење на правото на ЕУ, бидејќи трговијата е исклучива надлежност на Европа. Проблемот се прошири на живината, јајцата и шеќерот, а Комисијата инсистира на тоа дека трговијата се одвива добро, иако признава дека постои „извесен ризик“ увозот да ги намали цените и да го загрози локалното производство.

3. Заедничка земјоделска политика (ЗЗП)

Реформата стапи на сила во јануари, но веќе е во тек дебатата за иднината на европското земјоделство, три години пред очекуваниот предлог на Комисијата за следниот период (2028-2034).

Многу прашања беа покренати откако ЕУ презеде чекори за забрзување на пристапот на Украина во блокот. Некои веруваат дека ефектот од глобалната земјоделска моќ, како што е Украина, добива субвенции од ЕУ, би бил проблем.

Комесарот за земјоделство на ЕУ, Јануш Војчеховски, предложи исплатите на ЗЗП да бидат ограничени. Но, многумина во Германија одново и одново повикуваат на сеопфатна реформа на ЗЗП, која би ги насочила плаќањата кон активности за општото добро, како што се заштитата на животната средина и биолошката разновидност.

4. Предупредување за безбедноста на храната

Во март, студија за мед увезен во ЕУ покажа дека речиси половина од производот е лажен и спакуван со додадени сирупи. Европскиот парламент неодамна повика на построги правила за означување на медот. Но, во истиот месец, агенцијата за безбедност на храна ЕФСА откри десет супстанции кои предизвикуваат рак во многу високо преработена храна во Европа и заклучи дека тие претставуваат „ризик за здравјето“.

Во 2023 година, Комисијата одлучи повторно да ја одобри употребата на хербицидот глифосат, кој е најкористен хербицид во ЕУ, но предизвикува и најголема дебата. ЕФСА и европската агенција за хемикалии ECHA не „подигнаа критично ниво на загриженост“ за употребата на глифосат. Но, критичарите истакнаа дека ЕФСА открила „празнини во податоците“ што може да укажуваат на поголем ризик за здравјето на луѓето и животната средина.