ДУРИ 15 ПРЕТСТАВКИ ПРЕД УСТАВНИОТ СУД ЗА ЗАКОНОТ ЗА ОБЛИГАЦИОНИ ОДНОСИ – можен ли е правен хаос на штета на граѓаните и фирмите

Добивај вести на Viber

Дури 15 претставки се поднесени до Уставниот суд за преиспитување на уставноста на измените на Законот за облигациони односи, кои беа донесени во јули оваа година.

До овие информации дојде Фактор од Уставниот суд, од каде потврдија дека се поднесени 15 претставки, а меѓу оние кои ја оспоруваат уставноста, според информациите, се и Адвокатската комора, потоа неколку поединечни адвокати, Нотарската комора, како и Комората на извршители. Она што е познато е и дека околу овие претставки веќе се оформени предмети, и за нив допрва ќе се испитуваат наводите, по што ќе може да се произнесат уставните судии.

Во поднесените претставки до Уставниот суд, освен преиспитување на уставноста на одредени членови во законот, се укажува дека со измените се создава нееднаква положба помеѓу должниците и доверителите, бидејќи казнената камата ја губи својата правна и финансиска смисла, што ќе има негативни последици. Ваквите измени ќе ги поттикнат неплаќачите на поголема финансиска недисциплина, а граѓаните и правните лица кои редовно ги подмируваат своите обврски се ставаат во нерамноправна ситуација.

Нашите сознанија говорат и дека покрај за Законот за облигациони односи, претставки има и за Законот за извршување. Дали сите поднесоци ќе се разгледуваат поединечно, или ќе се офопрми еден предмет, Уставниот суд набргу ќе го каже сввоето мислење. 

А, како што е познато, клучните поенти на измените на Законот за облигациони односи се дека со нив се намалува рокот на застареност на долгот од 10 на пет години, а исто така се ограничува каматата во смисла таа да не може да го надмине главниот долг.

„Законските измени кои беа донесени во јули оваа година, а чија цел беше да се избришат долговите на граѓаните, креираат несигурност, но и финансиски загуби кај фирмите. Непрецизноста на одредбите, како и ретроактивното важење на законот практично ги наградуваат граѓаните кои не ги исполнуваат навреме своите обврски“, коментираат тие за Фактор.

Измените на Законот за облигациони односи и на Законот за извршување, за кој исто така се пдонесени представки до Уставниот суд значајно влијаат на наплатата на комуналните услуги, кои и онака имаат ниска стапка на наплата, особено во делот на потрошувачката на вода.

„Граѓаните кои досега не ги плаќале своите обврски, сега имаат дополнителен мотив за тоа. Од друга страна стимулирањето на неплаќањето и ретроактивноста на законот, не само што не влијаат кон намалување на извршителската такса, туку таа сега ќе им биде пресметувана на фирмите-доверители, што ќе биде дополнителен финансиски притисок на фирмите. Всушност, тоа би значело дека фирмите-доверители нема да можат да го наплатат долгот од должниците, а притоа ќе треба и да платат извршителска такса за предметите кои се на извршување. Товарот на фирмите ќе се одрази во формирањето на цените, што повторно ќе се одрази на џебот на граѓаните, а ова особено се однесува на комуналните услуги, струјата, телекомуникациските услуги и слично“, коментираат познавачите за Фактор.

Поттикнувањето на финансиска недисциплина ќе влијае и на зголемување на цените на комуналиите, бидејќи финасиските загуби од ненаплатените побарувања на компаниите за телекомуникациски услуги, струја, вода и парно ќе предизвикаат раст на цените на овие услуги. 

Адвокатската комора, во мислењето кое го испрати до пратениците пред донесувањето на законот предупреди на правниот хаос и несигурност кој ќе се донесе во земјата, што ќе придонесе кон зголемување на измами и ќе биде на штета не само на правосудството, туку и на економијата во земјата. Со сличен став за штетноста на законот се и од Здружението на даватели на јавни услуги кои во реакцијата испратена до Собранието посочуваат дека законот ќе ги доведе јавните претпријатија во негативна финансиска состојба, поради што ќе бидат приморани да ја зголемат цената на комуналните услуги.

Инаку, измени на Законот за облигациони односи беа предложени уште во 2019 година од пратеникот Самка Ибраимовски, но по јавната расправа која се одржа во Собранието, а на која присуствуваа преставници од академската заедница, бизнис коморите, Адвокатската комора, комората на извршители и останати засегнати страни, тие не беа усвоени од Собранието.