Клучни 24 часа за судбината на НИС: Дали Американците ќе дадат зелено светло?

Добивај вести на Viber

Според највисоките државни функционери, Србија се соочува со одлучувачки часови во кои треба да стане јасно дали Соединетите Американски Држави ќе одобрат продолжување на НИС додека не се заврши продажбата на рускиот мнозински удел или процесот ќе биде дополнително комплициран, со ризик за стабилноста на снабдувањето на домашниот пазар, пренесува српски Курир.

Владините функционери и аналитичарите во изминатите 24 часа јасно го означија епицентарот на проблемот: Без лиценца од OFAC, рафинеријата не може да снабдува гориво, а роковите стануваат драматично тесни.

Вучиќ: Чекаме американски одговор

Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, вчера објави дека во следните 48 часа очекува нови информации за тоа кој ќе биде купувачот на 56,15% руски удел во НИС. Како што истакна, продажбата е во завршна фаза, но државата не може да објави никакви детали додека процесот не биде формално завршен.

Вучиќ рече дека снабдувањето на земјата е стабилно благодарение на резервите и државните интервенции, но истакна дека лиценцата од Вашингтон е единствената точка што сега одлучува за судбината на НИС. Србија, нагласува тој, „се бори дење и ноќе“, но клучниот чекор не е во рацете на Белград.

Со ова официјално за прв пат се потврди дека целата операција е во рацете на американскиот OFAC, тело чија одлука директно влијае на тоа дали рафинеријата во Панчево ќе може да продолжи да работи до завршувањето на продажбата.

Русите се согласија, партнерот беше избран

Министерката за рударство и енергетика Дубравка Ѓедовиќ Хандановиќ потврди дека руските акционери се согласиле да го продадат својот удел и дека процесот се одвива „на секој час“. Како што нагласи, државата Србија е вклучена во завршните преговори, но ги почитува меѓународните процедури, вклучително и американските санкции.

Министерката предупреди дека ова е „борба меѓу големите сили“, но дека единствениот интерес на Србија е безбедно снабдување и работење на рафинеријата. Таа нагласи дека властите активно работат на алтернативи, вклучувајќи увоз на сурова нафта, бензин и дизел, но дека додека не се реши прашањето за лиценцата на OFAC, рафинеријата не може да работи со полн капацитет. Таа рече дека „очекува решение оваа недела“.

Потеклото на купувачот не е одлучувачко

Поранешната помошничка министерка за нафта и гас, Раша Којчиќ, многу прецизно ја сумираше техничката страна на проблемот: за Србија не е клучно кој го купува рускиот удел, ниту од која земја, туку САД да ја одобрат трансакцијата и да овозможат преоден период за работата на компанијата.

Којчиќ истакна дека е сосема неважно дали клиентот доаѓа од „пријателска“ или западна земја:

- Сè се распаѓа ако OFAC не ја одобри преодната лиценца. Без неа, рафинеријата не може да работи.

Тој оцени дека Србија е во најголемото енергетско испитување од 2009 година, кога беше загрозена испораката на гас преку Украина.

Каде е проблемот денес?

Сегашната структура на проблемот може да се сведе на три точки: Русија се согласи да го продаде својот дел од НИС, што значи дека Москва се повлекува од сопственичката структура, а тоа е услов што САД јасно го поставија. Преговорите со потенцијален купувач се започнати. Официјалните лица не сакаат да го откријат името на купувачот додека не заврши процесот, но се нагласува дека „партнери од странство“ веќе се идентификувани. Сè зависи од одлуката на OFAC, а за НИС да добие привремена лиценца додека не заврши трансакцијата е потребна конечна согласност од американските власти, рафинеријата во Панчево може да купува сурова нафта и е овозможен транспорт преку Јанаф за да се спречи застој во снабдувањето со гориво во Србија.

Државата веќе започна со набавка на сурова нафта, бензин и дизел, со цел да се обезбедат резерви во случај процесот да продолжи. Според експертите, Србија во моментов има доволно гориво, но долгорочното решение бара работа на рафинеријата.

Што значат следните 24 часа?

Судејќи според тоновите на Владата и изјавата на претседателот Вучиќ, во блиска иднина се очекува една од следниве одлуки: САД даваат привремено одобрение, а НИС продолжува да работи до конечната продажба. Доколку одобрението се одложи и пазарот влезе во зона на неизвесност, а најлошото сценарио е одобрението да биде одбиено, Србија би морала да премине на целосно итно снабдување, без работа на рафинеријата.