Кој ја плаќа војната во Украина? Ако мислите дека тоа се Европејците или Американците, се лажете

Добивај вести на Viber

Како што се интензивираат трансатлантските разговори за иднината на Украина, едно прашање се поставува сè погласно: кој всушност плаќа за војната? Додека американскиот претседател Доналд Трамп користи бројки од неколку стотици милијарди долари во своите изјави, вистинските податоци покажуваат сосема поинаква слика. Разликата помеѓу она што самата Украина го инвестира во војната и она што нејзините сојузници во ЕУ и САД го придонесуваат е огромна - и тешко е да се игнорира.

Украинскиот парламент, Врховната рада, минатата есен одобри рекорден воен буџет за 2025 година, во износ од 45,9 милијарди евра. Последователниот ребаланс во јули го зголеми за дополнителни 8,6 милијарди евра, па сега изнесува околу 55 милијарди евра. Тоа е дури 31 процент од БДП и 67 проценти од вкупните владини трошоци. Со други зборови, две третини од сè што државата собира од даноци и придонеси оди во воени трошоци.

Но, тоа не е целата приказна. Вкупниот финансиски товар на војната врз Украина - кога ќе се вклучат обновата, хуманитарните потреби и економските загуби - се проценува на дури 700 милијарди евра. Самиот воен буџет, колку и да е огромен, е само дел од оваа финансиска црна дупка, пишува Euronews.

ЕУ и САД трошат многу помалку отколку што се тврди

Додека Украина инвестира една третина од својата економија во опстанок, нејзините сојузници од Европската Унија и САД инвестираат износи што изгледаат скромни во релативна смисла. Унијата издвои околу 72 милијарди евра воена помош за Украина од 2022 до 2024 година, што претставува само 0,3 проценти од нејзиниот БДП годишно.

Соединетите Американски Држави, според Стејт департментот, издвоиле 66,9 милијарди долари (околу 57,3 милијарди евра) во истиот период. Тоа е околу 0,08 проценти од американскиот БДП годишно - далеку помалку од бомбастичните 300 милијарди долари што често ги споменува Доналд Трамп.

Колку плаќаат граѓаните?

Кога овие износи ќе се поделат по глава на жител, разликата станува уште појасна. Украинците, чиј број се проценува на околу 37,8 милиони, плаќале просечно 3.424 евра по лице во текот на трите години војна, или 1.312 евра годишно. Ова е огромна сума со оглед на тоа што просечната годишна плата во Украина е само околу 3.500 евра. Со други зборови, војната ги чини речиси една третина од нивниот приход секоја година.

Според Институтот Кил, граѓаните на Европската Унија издвојуваат околу 95 евра годишно за да ѝ помогнат на Украина. Во Соединетите Американски Држави, каде што просечните плати се многу повисоки, тоа е 108 евра годишно. Во споредба со просеците - 29.600 евра во ЕУ и околу 62.000 долари во САД - јасно е дека товарот што го чувствуваат западните граѓани е неспоредливо помал од оној што го носи украинското општество.

Уништување и реконструкција

Покрај дупките во буџетот, Украина се соочува со огромна пустош. Најновата проценка на Светската банка наведува дека на земјата ќе ѝ бидат потребни најмалку 448,6 милијарди евра за реконструкција во текот на следната деценија. До февруари 2025 година, директната штета на инфраструктурата се проценува на 150 милијарди евра, при што најтешко погоден е секторот за домување, со 2,5 милиони уништени или оштетени домови, а штетата се проценува на 48,8 милијарди евра. За целосна реконструкција ќе бидат потребни околу 71 милијарда евра.

Транспортната инфраструктура претрпе штета од 31,6 милијарди евра, а нејзината обнова ќе бара повеќе од двојно поголема – 66,7 милијарди евра. Енергетскиот сектор, кој беше цел на интензивни руски напади во 2024 година, се соочува со потреби за реконструкција проценети на 58,2 милијарди евра.