ТРАМП НАЈАВИ – ЌЕ КУПУВА НЕШТО ГОЛЕМО: „Заради националната безбедност тоа е апсолутно неопходно“

Добивај вести на Viber

Доналд Трамп изјави дека поседувањето и контролирањето на Гренланд е „апсолутно неопходно“ за Соединетите држави.

„Заради националната безбедност и слободата ширум светот, Соединетите Американски Држави сметаат дека поседувањето и контролата на Гренланд е апсолутна неопходност“, напиша Трамп на Truth Social.

Трамп ја даде изјавата во соопштението во кое го објави коосновачот на PayPal, Кен Хавери, како негов избор за американски амбасадор во Данска. Гренланд е автономна територија на Данска, објави Newsweek.

Зошто е важно

За време на неговиот прв мандат во 2019 година, Трамп ја промовираше идејата САД да го купат Гренланд, но премиерката на Данска, Мете Фредериксен, тогаш го отфрли предлогот како „апсурден“.

Гренланд - Клучни факти и историски интерес за островот

Гренланд е најголемиот неконтинентален остров во светот и се наоѓа помеѓу Арктичкиот и Атлантскиот океан. Волстрит журнал во 2019 година објави дека Трамп размислува да го купи Гренланд за нејзините природни ресурси и да остави „наследство слично на она што го остави претседателот Двајт Ајзенхауер со анексија на Алјаска како американска држава“.

САД и претходно покажаа интерес за купување на Гренланд. Во 1867 година, во извештајот на државниот секретар беше наведено дека позицијата на островот и неговите природни ресурси ќе го направат Гренланд идеална аквизиција.

Во 1946 година, претседателот Хари Труман понуди да го купи Гренланд од Данска за 100 милиони долари во злато.

1970-ти: Потпретседателот Нелсон Рокфелер разговараше за купување на Гренланд за нејзините минерални ресурси, објави Вашингтон пост.

2019: Трамп ја откажа планираната државна посета на Данска откако данскиот премиер го отфрли неговиот предлог дека Гренланд може да се купи.

Реакцијата на Данска

Данското Министерство за надворешни работи допрва треба да издаде официјално соопштение за предлогот на Трамп дека САД треба да ја преземат контролата врз Гренланд.

-Гренланд не е на продажба, изјави премиерот, одговарајќи на коментарите на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп за „сопственост и контрола“ на арктичкиот остров кој е дел од Данска повеќе од 600 години.

„Гренланд е наш. Ние не сме на продажба ниту некогаш ќе бидеме на продажба. Не смееме да ја загубиме долгогодишната борба за слобода“, порача во писмен коментар премиерот на островот Муте Егеде.

Зошто најголемиот остров на светот е предмет на геополитичка конкуренција?

Гренланд, најголемиот остров во светот со површина од повеќе од 2 милиони квадратни километри, стана центар на растечкиот геополитички интерес на светските сили. Иако административно припаѓа на Кралството Данска, овој леден џин со само 56.000 жители привлекува се поголемо внимание поради стратешката локација и огромните природни ресурси.

Природни богатства под мразот

Гренланд поседува исклучително вредни природни ресурси. Се проценува дека островот содржи околу 13 отсто од светските резерви на нафта и дури 25 отсто од минералите од ретки земји. Овие минерали, како неодимиум и лантан, се клучни за производството на современите  технологии – од паметни телефони до електрични автомобили и воени авиони.

Геополитичка локација

Позицијата на Гренланд помеѓу Атлантскиот Океан и Арктикот го прави „портата на Арктикот“. Островот е стратешки важен за контрола на поморските патишта, кои поради климатските промени и топењето на мразот стануваат се попристапни. Американската воздухопловна база Тул, која се наоѓа на северот на островот, ја претставува најсеверната американска воена инсталација и е клучна за следење на арктичкиот простор.

Меѓународен натпревар за влијание – кинески интерес

Кина, која себеси се нарекува „нација речиси на Арктикот“, активно го развива своето присуство на Гренланд преку:

Инвестиции во рударски проекти

Обиди за изградба на инфраструктура

Културна дипломатија и научна соработка

Американскиот одговор

САД историски покажаа интерес за Гренланд, што се манифестираше преку:

Воено присуство од 1941 година

Обиди да се купи островот (1946 и 2019 година)

Неодамнешното потпишување на меморандум за разбирање за развој на енергетскиот и рударскиот сектор

Дали е можна продажбата?

Иако новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп изрази желба да го купи Гренланд во 2019 година, нарекувајќи го „голем договор за недвижнини“, данската влада категорично ја отфрли таквата можност. Гренланд има значителна автономија во рамките на Данска, со свој парламент и самоуправа за повеќето внатрешни работи, но надворешната политика и безбедноста остануваат одговорност на Копенхаген.

Веројатноста за продажба на Гренланд практично не постои поради неколку причини:

Данска повеќепати јасно стави до знаење дека островот не е на продажба

Гренландското население се стреми кон поголема автономија, но не и кон продажба на друга земја. Прашањето за суверенитет се смета за недопирливо.

Како што климатските промени продолжуваат да го менуваат арктичкиот пејзаж, Гренланд најверојатно ќе станува сè поважен во глобалната геополитичка арена, но како автономен дел на Данска, а не како предмет на купување и продавање.