Во Јемен станува страшно!

Добивај вести на Viber

Кризата во Јемен не е од вчера. Но меѓународната заедница долго време не се интересираше за оваа најсиромашна земја на Арапскиот Полуостров. И сега плаќа превисока цена поради тоа.

Бунтовниците хуси очигледно воопшто не се шегуваат: откако минатиот септември го зазедоа главниот град Сана, чекор по чекор тие продолжуват да освојуваат нови и нови територии, што ја зголемува нивната моќ. Тие веќе го отпуштија парламентот, го натераа привремениот претседател Абед работи Мансур Хади да избега и сега се на пат да го заземат и јужниот стратешки град Аден.

Бунтовниците се оградуваат од тоа дека во Јемен нема силна централна власт. И тоа е така уште многу пред почетокот на т.н. „Арапска пролет“. Ако поранешниот претседател на земјата Али Абдула Салех успеа да се задржи на власт повеќе од три години, тоа е затоа што тој „купуваше“ политички противници. Но и неговата влада немаше целосна контрола над сите региони во земјата - околу градот Саада и тогаш беше жариште на бунтовничките хуси.

Јеменските хуси се дел од шиитската исламска заедница во земјата, која ја сочинува една третина од населението. Од годините наназад тие се борат за повеќе моќ. Сунитите се мнозинство и доминираат во општествено-политичкиот живот на земјата од граѓанската војна во 1960 година. Во својата борба сега шиитите се поддржани од поранешниот претседател Али Салех, против кого тие со години војуваа. Во 2011 година хусите и други револуционерни групи успеаја да го принудат Салех да поднесе оставка. Денес сепак бунтовниците хуси и поранешниот претседател на Јемен извршуваат заедничка цел: соборувањето од власт на преодната влада на претседателот Хади и преземање на управувањето на земјата - и покрај противењето на голем дел од јеменското население. Меѓународната заедница досега воопшто не се интересираше за случувањата во најсиромашната земја на Арапскиот Полуостров.

Проблемот се состои во тоа дека не само бунтовниците хуси се обидуваат да профитираат од сегашната слабост на централната влада. Забележуваат очигледно и џихадисти од „Исламска држава“ (ИД), кои минатата недела организираа напади во две шиитски области Џабалија во Сана и беа убиени 130 луѓе. И тоа не е никакво изненадување, бидејќи „Исламска држава“ има сила таму каде што централната власт е слаба. Во Ирак и Сирија, на пример, исламските џихадисти успеаја да заземат територии токму поради тоа што сириската влада е ослабена, а потоа во Ирак каде владата е парализирана.

Дури откако американските авиони почнаа да дејствуваат со воздушни напади врз позициите на ИД, почнаа и нејзините проблеми. Јемен секогаш бил користен од џихадистите како територија за преструктуирање - токму затоа што централната власт во земјата не излегува со никаков отпор на тероризмот. Поранешниот претседател Али Салех дури ги искористи нападите извршени од Ал Каеда, бидејќи тие му ја обезбедија американска финансиска и воена помош против терористите.

Не е јасно кој ја поседува во моментов доставата на оружје и оклопни возила од САД во Јемен . Јеменското воено министерство ја потврдило информацијата на „Вашингтон пост“ дека воена опрема за 500 милиони долари е исчезната. Сосема е можно тоа оружје да падне во рацете на џихадистите, како што се случи во Либија во 2011 година по соборувањето на Моамер Гадафи од власт. Токму со грабежите на оружје од воените арсенали на либискиот диктатор подоцна беше дестабилизирана обемна област во Северна Африка.

Но дури и ако недостасува оружје и се докаже дека не е во рацете на џихадисти, а е во рацете на бунтовниците хуси, тоа ја прави ситуацијата во Јемен понесигурна. Во последниве месеци тие докажаа дека треба да се однесуваат сериозно. Набљудувачите го толкуваат конфликтот во Јемен како редовна војна помеѓу шиитските хуси поддржани од претежно од шиитите од Иран, и сунитската влада на претседателот Абед Мансур Хади, зад кого стои друга регионална сила - Саудиска Арабија. Ова ја прави ситуацијата исклучително опасна и несигурна. Само едно нешто изгледа сигурно во овој момент - дека од оваа ситуација ќе заработат само екстремистите, а за населението на Јемен ќе е во вистинска катастрофа.