Зошто Америка ја купи Алјаска од Русија? Денес, најголемата држава во САД, порано припаѓаше на Руската империја, а еве за колку беше продадена

Добивај вести на Viber

Средбата меѓу лидерите на САД и Русија за преговори за крај на војната во Украина беше веројатно еден од најзначајните дипломатски случувања во последните години, а локацијата на состанокот имаше посебно историско значење.

Претседателите Доналд Трамп и Владимир Путин се сретнаа на американска почва во Анкориџ, најголемиот град во Алјаска. Но, ако средбата се одржа на истата локација пред речиси 160 години, таа ќе беше на руска почва.

Причината е што Алјаска, сега најголемата држава во САД, која сочинува една петтина од површината на земјата, некогаш беше во сопственост на Русија.

„Прилично логична“ локација

Сместена на крајниот северозапад од Северна Америка, Алјаска е одвоена од Русија со Беринговиот теснец - кој е широк само 80 километри на најтесната точка.

Кога Трамп објави дека состанокот ќе се одржи во Алјаска, помошникот на рускиот претседател Јуриј Ушаков рече дека се чини „сосема логично“ руската делегација „едноставно да прелета преку Беринговиот теснец и да одржи толку важен и долгоочекуван состанок на лидерите на двете земји во Алјаска“.

Историските врски меѓу Русија и Алјаска датираат од почетокот на 18 век, кога домородните народи во Сибир наводно првпат зборувале за огромна земја на исток.

Експедиција предводена од данскиот морепловец Витус Беринг открила дека новата земја не е поврзана со руското копно.

Но, поради густата магла, експедицијата била неуспешна.

За време на втората експедиција во 1741 година, повторно предводена од Беринг и овој пат успешна, луѓето биле испратени на брегот.

Следеле неколку комерцијални експедиции, а кога крзна од видри биле вратени во Русија, тоа отворило врата за профитабилна трговија со крзно меѓу Европа, Азија и тихоокеанскиот брег на Северна Америка.

Сепак, во 19 век, британските и американските трговци со крзно станале сериозни конкуренти на Русите.

Иако горчливото соперништво заврши во 1824 година - кога Русија потпиша посебни договори со Соединетите Американски Држави и Велика Британија - речиси целосното истребување на морските видри и политичките последици од Кримската војна (1853–1856) ја натераа Русија да биде спремна да ја продаде Алјаска на Америка.

„Бесмислена“ купопродажба

Вилијам Сјуард, тогашен државен секретар на САД, ги водеше преговорите за купување на земјиштето и постигна договор со Русите.

По многу дебати и противење, Конгресот на САД ја одобри формалната понуда на Сјуард од 7,2 милиони долари, а на 18 октомври 1867 година, американското знаме беше кренато во Ситка, тогашниот главен град на Алјаска.

На почетокот, критичарите кои беа убедени дека земјата нема што да понуди го нарекоа купувањето на Алјаска „Сјуардовата глупост“.

7,2 милиони долари што ги плати Америка би вределе малку повеќе од 100 милиони долари денес, екстремно ниска цена за она што сега е најголемата држава во Соединетите Американски Држави.

Од крајот на 19 век, во Алјаска се откриени злато, нафта и природен гас, што брзо почна да носи значителен профит.

Потегот на Сјуард се покажа како профитабилен, а Алјаска официјално стана 49-та држава на САД во 1959 година.

Алјаска има значаен извор на природни ресурси

Оваа американска држава има повеќе од 12.000 реки и огромен број езера. Нејзиниот главен град, Џуно, е единствениот главен град на САД до кој може да се стигне само со брод или авион.

Езерото Худ во Анкориџ е една од најпрометните бази за хидроавиони, со околу 200 летови дневно.

Трамп и Путин се сретнаа во заедничката база Елмендорф-Ричардсон, најголемата воена инсталација во земјата. Базата од 64.000 хектари е клучна локација на САД за нејзината арктичка борбена готовност.

Ова не е прв пат Алјаска да биде во фокусот на дипломатски настан во САД. Во март 2021 година, тимот на тогашниот претседател Џозеф Бајден за дипломатија и национална безбедност се сретна со своите кинески колеги во Анкориџ.

Не се објавени официјални детали за средбата со Путин, но Белата куќа соопшти дека разговорите за Алјаска ќе бидат „вежба за слушање“ за Трамп и „најдобар водич за американскиот претседател за тоа како да се стави крај на војната“ меѓу Русија и Украина.