ЗА ШТО СЕ ПОДГОТВУВА ЕВРОПА? Голем број земји носат важна одлука

Добивај вести на Viber

Со крајот на Студената војна, владите во Европа почнаа да и придаваат помало значење на воената одбрана, а во последните 20 години, огромното мнозинство земји ја укинаа задолжителната воена служба, односно обврската за воена обука.

Германија, на пример, го укина задолжителниот воен рок во 2011 година, а воената обврска може да се активира само доколку Бундестагот утврди дека има тензии или дека е неопходна одбрана.

Исто или слично е и во многу други европски земји. Само шест европски членки на НАТО ги задржаа своите воени обврски од 1993 година до денес.

Обединетото Кралство, САД и Канада имаат професионални армии 50 или повеќе години.

По воениот конфликт помеѓу Русија и Украина, многу европски земји не само што ги зголемија буџетите за одбрана, туку размислуваат и за повторно воведување воен рок, а досега само неколку земји направија значајни чекори во таа насока. Набргу по руската анексија на Крим, Украина (2014) и Литванија (2015) повторно го воведоа воениот рок за мажи на возраст од 18 до 26 и 25 години, соодветно.

По избивањето на војната минатата година, украинската влада донесе закон со кој се дозволува сите мажи на возраст меѓу 18 и 60 години да бидат регрутирани во војска.

Летонија е една од трите земји-членки на НАТО што се граничат со Русија и сега сака повторно да го воведе воениот рок од 2024 година, кога сите мажи на возраст од 18 до 27 години ќе мора да завршат 11 месеци воена обука.

Од 2028 година годишно треба да се регрутираат 7.500 Летонци, а толку професионални војници имала земјата во 2022 година, покажуваат податоците на НАТО. Другите две земји-членки на НАТО кои се граничат со Русија се Естонија и новата членка Финска, која никогаш не го укинала воениот рок.

Обидите за повторно воведување на задолжителен воен рок пропаднаа во Романија во 2015 година, а за тоа повторно се разговара од пролетта оваа година. Посебно барање на Министерството за одбрана е, во случај на општа мобилизација, сите млади Романци кои живеат во странство да се пријават за воен рок во рок од 15 дена.

На холандските вооружени сили им недостасуваат околу 9.000 регрути, а како резултат на тоа владата размислува за проширување на војската преку регрутирање, како што тоа го прави Шведска од 2018 година.

Шведска би можела да стане следната членка на НАТО, а во 2010 година го укина воениот рок, но повторно го воведе во 2018 година бидејќи немаше доволно доброволци. Оттогаш, сите 18-годишници мораа да аплицираат за воен рок, но, како и во Норвешка, само мал дел од нив служат воен рок.

Во Норвешка, од 2016 година, не само сите мажи, туку и сите жени на возраст над 18 години, мора да бидат повикани на регрут. Сепак, само околу 9.000 од 60.000 кои го поминуваат воениот медицински преглед секоја година се повикани на 19-месечниот воен рок поради строга селекција.

Во Данска, воениот рок е теоретски задолжителен, но има доволно доброволци за да ги задоволат потребите.

Францускиот претседател Емануел Макрон ја воведе Универзалната национална служба во 2019 година, во која младите волонтираат еден месец за доброто на земјата. Владата сега размислува да го направи тоа задолжително за сите Французи и жени на возраст меѓу 15 и 17 години, а две недели од тоа ќе поминат во воени објекти.

Германскиот канцелар Олаф Шолц го отфрли предлогот на министерот за одбрана Борис Писториус за воведување задолжителен воен рок, но повиците за дебата за ова прашање доаѓаат од целиот политички спектар во Германија.