Забавува ли ценовното „цунами“ – поскапувањата на месечна основа минорни, на годишно ниво храната најмногу поскапела

Добивај вести на Viber

Најновите податоци за инфлацијата во земја покажуваат дека на месечна основа трошоците на живот пораснале минимално, а први знаци за забавување беа регистрирани минатиот месец. Сепак, споредено на годишна основа поскапувањата се значителни. Во јануари годинава сме плаќале за 17,1 отсто поскапи продуките отколку истиот месец минатата година.

Сепак, токму месечната стапка на инфлација според експертите е една од причините за смирување. Укажуваат дека минималните стапки на раст на трошоците на живот на месечна основа се знак за стабилизација на ценовниот притисок.

- Ценовниот раст запре уште претходниот месец, односно на месечно ниво забележавме мал пад во декември, додека во јануари незначителен раст на цените, што се рани знаци на стабилизација на ценовниот притисок. Тековно, согледувањата за ценовните движења на глобално ниво, и на Европскиот континент, се дека пикот на инфлацијата е зад нас, односно дека влеговме во фаза на стабилизација и благо олабавување на ценовниот притисок, што се должи на реакциите на централните банки и подобрувањето на состојбата со понудата на пазарите на одредени стоки – објаснува професорот Марјан Петрески.

Петрески за „Фактор“ исто така дополнува дека на глобалната сцена веќе има и намалување на цените на храната, иако тоа не се чуствува и кај нас.

-  Кај глобалните цени на храната, дури е евидентно намалување во подолг период, меѓутоа тоа сеуште не е доволно отсликано во домашната економија, дел поради компензирањето со цените на енергијата, што требаше да се адресира со фиксирањето на цената на струјата за прехранбената индустрија, дел поради кумулирани залихи, но и дел поради пазарните односи во одредени сегменти од производството на храна. Но, доколку не настане некој нов шок што сега не можеме да го предвидеме, очекувам дека олабавувањето на ценовниот притисок кај храната ќе продолжи, односно кај одредени продукти ќе видиме понатамошно намалување на цената, но не очекувам дека тоа ќе биде во обем во кој се надева владата – потенцира Петрески.

Професорот додава дека севкупната стапка на раст на цените, и понатаму ќе остане позитивна и релативно висока во текот на оваа година, главно како последица на пренесени ефекти од цените на храната и енергијата врз останатите сегменти од потрошувачката кошничка, особено кај стоките и услугите за домаќинствата и палета од разновидни стоки и услуги чии цени беа постабилни во текот на 2022.

-  Но, севкупно гледано, моменталниот амбиент за водењето на економските политики стана поповолен во однос на состојбата од пред два-три месеца, но неизвесноста е присутна и понатаму, и потребна е будност од носителите на политиките, особено за годинава ќе биде клучно однесувањето на фискалната политика – укажува Петрески.

Од податоците кои ги објави ДЗС може да се види дека токму најголеми одар врз џебот на граѓаните бил преку храната. На годишно ниво, односно во јануари годинава храната била поскапа за 25,8 отсто во споредба со истиот месец минатата година. Притоа, лебот поскапел за дури 39,1 процент, месото пак за 28,3 отсто, додека млекото, сирењата и јајцата за 36,2 проценти. Но, не поскапела само храната, туку скоро се што се користи во домаќинствата. Безалкохолните пијалоци за 14,7 проценти, шеќерот, чоколадото и џемот за 17,2 отсто, се зголемиле и кафето и чајот за 17,3 отсто. Виното исто така поскапело и тоа за 14,4 проценти.

Петранка Огнаноска