Климатските промени атакуваат врз здравјето на луѓето, се повеќе болести: Еве кој е најизложен на ризик

Добивај вести на Viber

Климатските промени и загадувањето на воздухот се директно поврзани со зголемувањето на респираторните заболувања, така што веќе 30 отсто од заболените од хронична опструктивна белодробна болест (ХОББ) се непушачи, а зголемувањето на глобалната температура ја продолжува сезоната на полен и влијае на зголемувањето на алергии, предупредуваат експертите.

Се повеќе возрасни лица имаат астма, а децата се особено подложни. Помеѓу 10 и 35 отсто од младите Европејци се алергични на полен од одредени треви, а во Хрватска годишно околу 12 илјади луѓе заболуваат од астма, истакна во интервју за Хина Јордан Јелена Остојиќ, пулмолог од Клиниката за белодробни заболувања, пренесува „Данас.рс“.

Воедно, како многу важен фактор кој придонесува кон загрозување на здравјето на лушето издвоени се и климатските промени.

- Загадувањето на воздухот, е нераскинливо поврзано со климатските промени и предизвикува повеќе болести ширум светот отколку опасностите од водата, почвата и работното место заедно.

Во исто време, не само најсиромашните, туку и жителите на високо развиените земји се загрозени, за што сведочат невидените летни горештини, пожари, поплави и грмотевици кои ги погодија и нашите региони - предупреди таа.

Дишеме пет пати по/нечист воздух од дозволеното

Освен што климатските промени настанаа ненадејно, бидејќи на нашите простори паметиме многу различни зими и лета, но и пролет и есен, загрижувачки е што тие се уште брзо напредуваат.

Остојиќ истакнува дека порастот на температурата во сите делови на Европа го надминува светскиот просек, а веројатно најизразен ќе биде во медитеранските земји.

Иако мнозинството анкетирани граѓани од неколку големи европски градови неодамна гласаа за похрабри мерки за заштита на животната средина, на пример за воведување забрана за користење на лични возила еднаш неделно (22 септември е Светски ден без автомобили), мерките за зачувување и подобрување на квалитетот на воздухот се премногу бавни и недоволни, нагласуваат експертите.

Затоа, Европското респираторно здружение предупредува на драматичната разлика помеѓу моментално важечкиот европски стандард за квалитет на воздухот и оној што го постави Светската здравствена организација (СЗО). Во ЕУ, дозволената концентрација на суспендирани честички е 25 микрограми на кубен метар (СЗО дозволува само пет микрограми), а дозволената концентрација на азот диоксид е четири пати поголема од онаа што ја пропишува СЗО.

Со други зборови, дишеме воздух кој е четири до пет пати понечист од дозволеното.

Најчувствителни се пациентите со хронични заболувања на респираторниот систем

Често се смета дека загадувањето и климатските промени се случуваат во далечна иднина, но експертите предупредуваат дека тие веќе ги погодуваат сите денес.

Најчувствителни се пациентите со хронични заболувања на респираторниот систем. Зачестеноста на хроничната опструктивна белодробна болест (ХОББ) континуирано се зголемува, а денес оваа болест, која до неодамна се сметаше исклучиво поради пушењето, се среќава во третина од случаите кај непушачите изложени на загаден воздух. ХОББ долго време е трета најчеста причина за смрт во светот, а зафаќа секој десетти жител.

Сообраќајот на моторни возила е одговорен за 70 отсто од загадувањето и 40 отсто од емисиите на стакленички гасови во Европа.

Денешните бебиња уште од првите прошетки во колички дишат загаден воздух кој има најголема концентрација на тешки метали, канцерогени и други компоненти на издувните гасови од автомобилите, а истото важи и за домашните миленици во градовите. Рекреативното трчање во сообраќаен метеж е одамна застарено.

Поленот во воздухот предизвикува посилна алергиска реакција

Во последните дваесет години календарот на поленот се промени со пораен почеток и подолго траење на цветањето. Со намалување на биодиверзитетот, паралелно со исчезнувањето на земјоделското земјиште, се зголемуваат неискористените површини со плевел, а се појавуваат и нови извори на алергени отпорни на нови климатски услови.

Поленот во загадениот воздух предизвикува посилна алергиска реакција, ајдучката трева покрај автопатиштата е посилен алерген од онаа на полињата далеку од патиштата. Невремето со поплави, како она што го доживеавме ова лето, зад себе оставаат месеци зголемена изложеност на мувла, чести и силни алергени, а влагата често останува во влажните есенски и зимски месеци.

Силен ветер во првите дваесетина минути го мие воздухот со високи концентрации на дисперзирани алергени, најчесто полен и мувла, а евидентиран е и голем пораст на посетите на Итната помош за деца и возрасни. Покрај тоа, пациентите кои претходно имале само алергиски ринитис (воспаление на носот) може да го доживеат својот прв, понекогаш потежок, напад на астма, предупредува Остојиќ.

Зголемените глобални температури го менуваат календарот на полен

Метеоролошката професија има слични ставови за промените во календарот на полен. Лидија Срнец, раководител на Одделението за климатско моделирање, мониторинг на климатски промени и биометеорологија на ДХМЗ, предупредува дека со порастот на глобалната температура на воздухот, сезоната на полен кај одредени видови ќе започне порано и ќе трае подолго.

Претходните истражувања во кои учествувал Срнец покажале дека бројот на поленови зрна зависи од дневните температури на воздухот, кога тие се повисоки, поголем е и бројот на поленови зрна. Во споредбата на годишните концентрации на ајдучка трева во периодот 2002-2005 година, се покажа дека најсушната и најтоплата година во 2003 година забележала најголем број на поленови зрна. Таа година, сезоната на опрашување на амброзија започна најрано, веќе на 28 јуни и траеше до 20 октомври.

Проекциите за популацијата чувствителна на полен од ајдучка трева во Хрватска покажуваат дека во средината на 21 век, 25-30 проценти од населението на континентална Хрватска ќе страда од чувствителност на амброзија, додека во периодот 1986-2005 г. тој удел беше 20-25 проценти. Исто така, се очекува зголемени концентрации да има веќе од јули до октомври.

Оптоварување на здравствениот систем

Овие резултати укажуваат дека здравствениот систем дополнително ќе се оптоварува поради зголемувањето на концентрацијата на ајдучка трева во воздухот, како и поголем процент на осетливата популација. Едно од решенијата е одржување на тревниците и површините каде што расте ајдучката трева. Ова го намалува ризикот од изложување на луѓето на овој многу силен алерген.

Друг начин е да го прилагодите вашиот животен стил во форма на планирање годишен одмор, на пример во периодот кога ајдучката трева има максимална концентрација, со одење на локации каде што оваа трева ја нема.

Остојиќ смета дека долгорочното решение на проблемот не е во искоренување на растителните видови, туку во запирање на загадувањето и климатските промени.

Решението за климатските промени, вели тој, не е климатизацијата. Ги повикува луѓето енергично и по цена на помала удобност да изберат здрави начини на транспорт, да организираат пешачки зони, да јадат од локални и одржливи извори, да се грижат за дрвјата и парковите и да избегнуваат купување пластика.