Зошто европските лидери го одложија договорот за највисоките позиции во ЕУ

Добивај вести на Viber

Лидерите на земјите членки на Европската унија не успеаја да склучат прелиминарен договор за трите највисоки работни места во следните пет години и покрај очекувањата дека ќе постигнат брз договор.

Неформалната вечера во понеделник се очекуваше да резултира со „политички договор“ за повторно именување на сегашната претседателка на Европската комисија Урсула фон дер Лајен за втор мандат, Португалецот Антонио Коста да биде назначен за претседател на Европскиот совет и Естонката Каја Калас за шеф на надворешни работи, пишува бриселски „Еуроактив“. Сепак договор се уште нема.

Според неколку неименувани дипломати од ЕУ, пишува Еурактив, проблемот не бил вториот мандат за Фон дер Лајен или други кандидати за врвни позиции, бидејќи преговарачите на трите главни политички групи во ЕУ - ЕПП, социјалистите и либералите се договориле на нив пред да се упати кон главниот дел од самитот.

Од друга страна „Финаншл тајмс“ објави дека лидерите на ЕУ синоќа побараа повеќе време да се ценкаат околу назначувањето на официјални лица кои ќе го водат блокот во следните пет години. Иако немаше фракција што го блокираше предложениот триумвират на Урсула фон дер Лајен за претседател на комисијата, Антонио Коста како претседател на советот и Каја Калас како главен дипломат, немаше ниту тврд консензус.

Официјални лица информирани за дискусиите за приватна вечера рекоа дека се виновни три главни прашања.

Прво, 21 лидер - вклучително и италијанскиот премиер Џорџија Мелони - беа оставени да ги вртат палците со часови на почетокот на состанокот, додека шест центристички (и машки) лидери - од Франција, Грција, Германија, Холандија, Полска и Шпанија - први удри свој приватен договор како претставници на трите најголеми партии во новоизбраниот европски парламент.

„Тие се сретнаа политички и тоа ги навредуваше другите“, рече еден функционер. Друг рече дека проблемот не се имињата, туку „политичкиот метод“.

Второ, расположението за вечера не беше помогнато од Европската народна партија на Фон дер Лајен која се прашуваше дали Коста ќе служи пет години - како што направија неговите наследници - или можеби само половина од тоа. Политичка тактика за преговарање или не, тоа го наруши тринасочниот предлог кој изгледаше инаку решен.

И конечно, многу лидери сакаа да одржат повеќе дискусии за приоритетите на политиката за следните пет години, пред нивниот следен самит на 27 јуни, кога се очекува конечната одлука. Тоа е дипломатски говор за обезбедување повеќе награди и отстапки во замена.

Сепак, хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ рече дека преговорите биле многу полесни отколку во 2019 година. „Ова е млеко и мед. Ова е многу лесна ситуација. Во споредба со минатиот пат, тоа беше многу пријатна вечер“, рече тој.

По средбата, претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, објави дека шефовите на држави или влади на земјите членки на ЕУ на неформалната средба во Брисел не успеаја да постигнат договор околу изборот на највисоките функционери во Унијата.  

- Средбата претставуваше добра можност да се разменат мислења околу изборните резултати и за подготовка на формалната средба на Европскиот совет што ќе се одржи овде во Брисел следната недела. Мислам дека дискусијата се одвиваше во вистина насока, но во оваа фаза вечерва нема договор - изјави Мишел по завршувањето на неформалниот состанок на европските лидери. 

Според него, во целиот процес на носењето на оваа одлука е важна транспарентноста и во нејзиното усвојување да бидат вклучени сите 27 земји членки на ЕУ.  

- Оваа средба беше важна за таа цел. Потребна е доверливост и одредено ниво на доверба за да се донесе одлука, рече Мишел, додавајќи дека од суштинска важност е да се зачува единството во Европскиот совет.  

Тој нагласи дека целта на денешната средба и не била да се донесе одлука околу носителите на врвните функции, туку само да се разменат мислења и да се изнесат очекувањата, надежите и приоритетите, за секој да може да го слушне секого, што, како што истакна, е важен чекор во процесот на носењето одлуки.